Szczotkowanie zębów jest najpopularniejszym mechanicznym sposobem kontroli płytki nazębnej. Nie jest jednak w stanie całkowicie i skutecznie usunąć jej w całości. Musimy posiłkować się skuteczniejszymi metodami, takimi jak skaling czy piaskowanie.
Odpowiedzialność lekarza dentysty za skutki leczenia protetycznego może być oceniana w sądzie, a kluczową rolę odgrywa wtedy rzetelnie prowadzona dokumentacja medyczna. Przedstawiona sprawa dotyczy pacjentki, która zarzuciła stomatologowi nieprawidłowe przeprowadzenie leczenia, domagając się odszkodowania za dolegliwości bólowe oraz inne skutki zdrowotne.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Wybór między szczoteczką elektryczną a manualną to dylemat, przed którym staje wielu pacjentów i klinicystów. Obie szczoteczki mają za zadanie usuwać płytkę bakteryjną i sprawiać, że jama ustna jest wolna od próchnicy i stanów zapalnych, ale czy rzeczywiście istnieją między nimi znaczące różnice? Współczesne badania naukowe jednoznacznie wskazują na przewagę szczoteczek elektrycznych.
Autor: BSC. Alicja Chudziak
Artykuł poświęcony jest zastosowaniu nowoczesnych technologii jako środka do wykonywania zabiegów chirurgicznych w sposób bardziej przewidywalny i przy mniejszej liczbie wizyt. Omawia cyfrowe planowanie implantów oraz wykorzystanie druku 3D do szablonów chirurgicznych w celu przeniesienia sytuacji ze świata wirtualnego do jamy ustnej pacjenta.
Autorzy: lek. dent. Samir Rahma, dr n. med. Marcel Firlej
Wyposażenie gabinetu stomatologicznego to decyzja, która wymaga uwzględnienia zarówno bieżących potrzeb, jak i długofalowych planów rozwoju. Inwestycja w odpowiedni sprzęt to nie tylko podstawa codziennej pracy, ale także krok ku budowaniu przewagi konkurencyjnej na dynamicznie rozwijającym się rynku usług stomatologicznych.
Od kilku dekad mikroskopy i lupy zabiegowe stały się nieodłącznym elementem ergonomicznie wykonywanych zabiegów w gabinetach dentystycznych. Wydawać by się mogło, że możliwości oferowane przez współczesną technologię i optykę zostały już w pełni wykorzystane. Jednakże od kilku lat na rynku oferowane są lupy ergonomiczne – najnowszy trend optyki zabiegowej.
Doświadczona dentystka, która od ponad 21 lat prowadzi działalność medyczną, jest współwłaścicielką trzystanowiskowego gabinetu i aktywną członkinią Związku Pracodawców Stomatologii (zrzeszającego blisko 100 placówek), pokazuje w jaki sposób zorganizować pracę gabinetu dentystycznego. Związek Pracodawców Stomatologii jest organizacją wspierającą lekarzy dentystów, marzących o stworzeniu własnego gabinetu, który będzie nie tylko funkcjonalny i stosunkowo niedrogi, ale też przyjazny dla pacjentów i dla personelu.
Autorka: Aleksandra Deżakowska
Wszyscy szukamy możliwości obniżenia kwoty płaconego podatku. Jednym ze sposobów jest Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Jest to narzędzie, które pozwala na oszczędzanie na przyszłą emeryturę z jednoczesnym korzystaniem z ulg podatkowych.
Dziś dzielę się z Państwem prawdziwymi historiami, związanymi z brakiem uśmiechu, opowieściami pacjentów, których miałem zaszczyt filmować, będąc w dobrej relacji z lekarzami dentystami. Z pewnością w części, historie te będą Wam znane, ale przytaczam je, ponieważ są one wielką inspiracją i motywacją do przywrócenia pacjentom bohatera tego materiału – UŚMIECHU.
Trauma to a Primary Tooth. Uraz zęba mlecznego.
Autorka: mgr. Agnieszka Szyjkowska-Dudo
Inwestorzy kupili dwa sąsiadujące ze sobą lokale usługowe na parterze budynku wielorodzinnego z usługami, planując prowadzenie w nich działalności medycznej i urządzenie dwóch gabinetów stomatologicznych oraz dwóch gabinetów medycyny estetycznej.
Nowoczesność, dynamika i komfort – te trzy słowa najlepiej oddają wrażenia z jazdy nowym Oplem Astra Hatchback GS 1.2 Turbo AT8 o mocy 130 KM. Model 2024 jest dowodem na to, że kompaktowe hatchbacki wciąż mają wiele do zaoferowania, łącząc sportową stylistykę z zaawansowaną technologią. Przez tydzień miałem okazję jeździć tym autem. Oto moje spostrzeżenia.
Naczelna Rada Lekarska podjęła uchwałę umożliwiającą lekarzom i lekarzom dentystom umieszczanie dodatkowych informacji na swoich pieczątkach lekarskich. Wprowadzenie tych zmian ma na celu usprawnienie pracy medycznej oraz poprawę komunikacji w systemie ochrony zdrowia. Dopuszczono również możliwość zamieszczania danych z pieczątki w formie nadruku wykonywanego z systemu komputerowego.
Analizujemy rzeczywisty przypadek pacjentki, która przez wiele lat nie dbała o stan swojego uzębienia, co doprowadziło do konieczności usunięcia niemal wszystkich zębów.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża .
Od 26 września 2024 roku asystentki oraz higienistki stomatologiczne, które chcą kontynuować pracę w swoim zawodzie, muszą spełnić nowe wymagania prawne. Kluczowym warunkiem jest złożenie wniosku o wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego.
Wynagrodzenia higienistek stomatologicznych oraz asystentek stomatologicznych, to temat budzący wiele emocji zarówno wśród pracowników, jak i właścicieli gabinetów. Co pół roku sytuacja ulega zmianie, gdyż ustawowo wprowadzane są nowe stawki minimalnego wynagrodzenia.
Autorka: Aleksandra Deżakowska
Lekarz dentysta może prowadzić działalność leczniczą jako praktykę zawodową lub podmiot leczniczy. Wybór odpowiedniej formy opodatkowania ma kluczowe znaczenie dla efektywnego zarządzania finansami w praktyce dentystycznej.
Postęp technologiczny nieustannie zmienia krajobraz współczesnej medycyny, a radiologia trójwymiarowa, zwłaszcza w formie tomografii stożkowej (CBCT), staje się kluczowym narzędziem diagnostycznym w codziennej praktyce lekarzy dentystów. CBCT zrewolucjonizowała diagnostykę stomatologiczną, umożliwiając precyzyjną ocenę struktur anatomicznych w trzech wymiarach.
W artykule przedstawiono przypadek jednoczesnego natychmiastowego wszczepienia implantu w silnie uszkodzonym zębodole poekstrakcyjnym i rekonstrukcji wyrostka zębodołowego w celu uzyskania konturu dziąsła, takiego jak przy naturalnym zębie, z korzystną jakością tkanek miękkich wokół implantu.
Autor: dr. n. med. dent. Matej Kuliš
Czy marka osobista recepcjonistki i asystentki stomatologicznej ma znaczenie w sukcesie gabinetu? Odpowiedź brzmi: tak, i to większe niż mogłoby się wydawać. W artykule odkryjesz, dlaczego promowanie w mediach społecznościowych tych kluczowych dla gabinetu postaci może znacząco wpłynąć na jakość obsługi pacjentów, a także budować pozytywny wizerunek całego zespołu.
Dental Cleaning Appointment. Wizyta higienizacyjna
Autorka: mgr. Agnieszka Szyjkowska-Dudo
Inwestorzy, zanim będą mogli przystąpić do realizacji swoich planów, stają przed trudnym zadaniem znalezienia lokalu użytkowego, w którym będzie możliwe prowadzenie działalności przy spełnieniu wszystkich wymogów wynikających z obowiązujących przepisów prawa.
Ford Puma, który w 2024 roku doczekał się nowej odsłony, to miejski crossover łączący kompaktowe rozmiary z przestronnością i nowoczesnymi technologiami. Stanowi propozycję dla osób szukających uniwersalnego auta zarówno do codziennych dojazdów, jak i urlopowych wypadów.
Do 15 sierpnia 2024 r. każda placówka medyczna, niezależnie od tego czy jest to podmiot leczniczy czy praktyka zawodowa, ma obowiązek dostosowania się do regulacji wynikających z rozdziału 4b ustawy z dnia 13.05.2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich. Szczególne środki ochrony dotyczą dzieci, czyli osób do ukończenia 18. roku życia.
Co możemy zrobić, gdy pacjent nie zapłaci za wykonane świadczenie zdrowotne, np. zamontowanie aparatu ortodontycznego? W tym przypadku pacjent wnosił, że aparat ortodontyczny był źle zamontowany, dlatego nie czuł się zobowiązany do zapłaty za usługę. Sprawa trafiła do sądu.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Podczas codziennej pracy zdarza się wykonywać uzupełnienie, które, mimo że jest rozwiązaniem czasowym, powinno odznaczać się jednak walorami estetycznymi, a przede wszystkim użytkowymi. Chodzi o tymczasowe korony i mosty. Poniższy artykuł ma na celu przedstawienie różnych materiałów oraz technik, które służą wykonaniu estetycznego i funkcjonalnego uzupełnienia tymczasowego.
Od roku 1594 i opublikowania pracy francuskiego anatoma Barthelemy'ego Cabrola zatytułowanej „Alfabet anatomiczny” posługujemy się terminem „osteologia” w celu opisania różnych mechanizmów fizjologii kości.
Autorzy: Elisa Choukroun, Maximilien Parnot, Joseph Choukroun
Założenie własnego gabinetu stomatologicznego to marzenie wielu lekarzy dentystów. Własne nazwisko w nazwie gabinetu, to prestiż i powód do dumy. Własny gabinet stomatologiczny daje niezależność i możliwość samodzielnego kształtowania ścieżki zawodowej. Jednak otwarcie gabinetu wiąże się z wieloma wyzwaniami, zarówno medycznymi, jak i biznesowymi.
Autorka: Aleksandra Deżakowska
Leczenie alignerami to jeden z najszybciej rozwijających się działów cyfrowej stomatologii. W artykule znajdują się informacje, co powinien wiedzieć stomatolog, protetyk, implantolog, ortodonta, oraz manager przychodni, na temat nakładek ortodontycznych.
Częstość występowania próchnicy u dzieci jest wysoka w rodzinach o niskich dochodach, niższym poziomie wykształcenia rodziców, złym podejściu do higieny jamy ustnej oraz w rodzinach niepełnych. Efekt ten jest potęgowany faktem, że leczenie zmian próchniczych u małych dzieci jest trudne i kosztowne, często wymagające zaawansowanych umiejętności lekarzy oraz wysokich kosztów znieczulenia ogólnego. Dlatego konieczne są metody jak najmniej czasochłonne.
Rynek stomatologiczny przeszedł istotne zmiany po pandemii COVID-19. Modernizacja gabinetów stomatologicznych stała się kluczowym elementem strategii mającej na celu zabezpieczenie przed ewentualnymi kryzysami, poprzez zdobycie przewagi oraz przyciąganie i utrzymywanie większej liczby pacjentów.
Dziś, jak zawsze, zachęcam do odwagi w kreowaniu nowych pomysłów na fotografie stomatologiczne. Emocje, emocje i jeszcze raz emocje – niech przemawiają przez Wasze zdjęcia. Nie bójcie się eksperymentów, bo to one napędzają postęp, także w obszarze marketingu. To właśnie one wyróżnią Was w mediach społecznościowych.
Lekcja języka angielskiego dla lekarzy stomatologów. Temat: Dental Check-Up Appointment. Przegląd dentystyczny
Autorka: mgr. Agnieszka Szyjkowska-Dudo
Citroën C5 Aircross MAX Plug-In Hybrid 225 to propozycja dla osób poszukujących komfortowego i ekologicznego SUV-a, który łączy zalety napędu hybrydowego z funkcjonalnością miejskiego crossovera. Nowa odsłona tego modelu jest nie tylko efektywna pod względem zużycia paliwa, ale także pełna zaawansowanych technologii i udogodnień, które podnoszą komfort jazdy. Niestety w tej wersji auto kosztuje ponad 200 tys. zł.
Pacjent zarzucił l ekarzowi, że wykonał zabieg bez informowania go o tym. Tym samym nie sp ełnił obowiązku udzielenia informacji pacjentowi i odebrania od niego zgody na to konkretne leczenie, czym naruszył prawa pacjenta wynikające z Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Pacjent, gromadząc dowody, nagrał rozmowę z lekarzem, w której wprost go zapytał, dlaczego leczył inny ząb i nie poinformował go o tym. Sprawa trafiła do sądu. Jaki był finał tej sprawy?
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Dokładnie rok temu Ministerstwo Zdrowia opublikowało rozporządzenie dotyczące możliwości zdobywania przez lekarzy umiejętności zawodowych. Niemalże w rocznicę tego wydarzenia Polskie Stowarzyszenie Implantologiczne poinformowało, że zostało wpisane do rejestru towarzystw naukowych przyznających te c ertyfikaty. Pierwszy egzamin z zakresu umiejętności implantologia stomatologiczna odbędzie się 16 stycznia 2025 r.
Wybierając zawód lekarza dentysty, niewiele osób bierze pod uwagę fakt, że prowadząc wymarzony gabinet stomatologiczny trzeba będzie p osiąść równocześnie umiejętności z innych dzie dzin, takich jak: zarządzanie zasobami ludzkimi, marketing, finanse, prawo itp. Jedną z najistotniejszych i najtrudniejszych rzeczy jest wybranie odpowiednich sposobów finansowanie sprzętu.
Autorzy: Katarzyna Fernik, Agnieszka Żurek
Cementowanie prac protetycznych może powodować zaleganie nadmiaru cementu w szczelinie dziąsłowej co zostało zidentyfikowane jako wskaźnik ryzyka chorób o charakterze zapalnym wokół implantu.
Autorzy: dr n. med. Marta Cieślik-Wegemund, lek. dent. Rafał Ziaja
Nadchodzą zmiany w ustawie dotyczącej kompetencji higienistek stomatologicznych (nie będą mogły asystować przy zabiegach) oraz kolejne podwyżki wynagrodzeń średniego personelu medycznego. To stawia przed stomatologami prowadzącymi własne praktyki nowe wyzwanie: jak nie dać się zask oczyć wyższym kosztom?
Autorka: Aleksandra Deżakowska
W maju 2024 r. podczas Nadzwyczajnego XVI Krajowego Zjazdu Lekarzy uchwalono nowy Kodeks Etyki Lekarskiej (KEL). Ma on ob owiązywać od 1 stycznia 2025 r. Postanowiono dostosować go do współczesnych realiów.
Tytuł jest dość podstępny. Ma prowokować do dyskusji. Co mają umieć Ci, którzy właśnie skończyli staż i zaczynają przygodę z pacjentem. Wielu odpowie: prawidłowo diagnozować, a potem oczywiście leczyć.
Emergency Appointment. Wizyta pacjentki z bólem zęba
Autor: mgr. Agnieszka Szyjkowska-Dudo
Inwestor, będący właścicielem prężnie rozwijającej się sieci klinik ortodontycznych, zdecydował o otwarciu kolejnej placówki, tym razem we Wrocławiu. W związku z tym, że współpracujemy ze sobą od początku powstania jego firmy, towarzyszyliśmy mu od najwcześniejszych etapów poszukiwania odpowiedniego lokalu.
Plug-in Hybrid GS 1.6 Turbo AT Sportowa wersja modelu kombi Opla Astry doczekała się wersji hybrydowej, w dodatku pracującej w systemie Plug-in. Postanowiliśmy sprawdzić, jak sprawuje się ten model w codziennym użytkowaniu?
Źle wykonana praca protetyczna była powodem do wszczęcia postępowania. A ponieważ lekarka na początku nie przyznawała się do winy, to sprawa była wieloetapowa. Pierwszym było roszczenie wobec ubezpieczyciela, potem sprawa trafiła do Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej przy Izbie Lekarskiej, by na koniec znaleźć się w sądzie. W konsekwencji doszło nie tylko do wypłaty z ubezpieczenia OC lekarki, ale także do wyroku sądu.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Rzecznik Praw Pacjenta to instytucja, która ma stać na straży praw pacjenta i przestrzegania ich przez instytucje udzielające świadczeń leczniczych. Od dłuższego czasu obserwuję jak zmienia się interpretacja przepisów w tej instytucji. Dla wielu prowadzących działalność leczniczą olbrzymim zaskoczeniem jest to, że podmiot leczniczy czy lekarz nie jest stroną w postępowaniu przed Rzecznikiem Praw Pacjenta.
Próchnica zębów jest wieloczynnikową, przewlekłą chorobą o wysokim wskaźniku występowania w populacji. I chociaż w większości krajów rozwiniętych częstość jej występowania spadła, to pozostaje jednak jednym z głównych problemów wśród społeczeństwa. Za występowanie tego schorzenia jest odpowiedzialna przede wszystkim słaba higiena jamy ustnej, a co za tym idzie rozwój płytki bakteryjnej oraz spożywanie wysokoprzetworzonej żywności z dużą ilością węglowodanów. Uznaje się, że są to główne czynniki determinujące rozwój zmian o podłożu próchnicowym.
Obecnie digitalizacja protokołów stomatologicznych osiągnęła poziom, pozwalający na pełną autonomię praktyk stomatologicznych w ujęciu kompleksowego leczenia pacjentów. Począwszy od diagnostyki, przez dokładne planowanie leczenia oraz jego wdrożenie, włącznie z wykonywaniem prac protetycznych, pacjent może być klinicznie obsłużony w obrębie jednej praktyki dentystycznej w niespotykanie dotąd krótkim czasie.
Do 22 września 2024 roku, każdy lekarz dentysta wykonujący zdjęcia RTG, bez względu na rodzaj wykonywanych zdjęć, będzie musiał zdobyć 20 punktów szkoleniowych, uwzględniających tematykę RTG. To czy lekarz dentysta wykonał ten obowiązek, będzie sprawdzał Sanepid. Jeśli okaże się, że lekarz nie może udokumentować zdobytych punktów, to będą na niego nakładane kary finansowe.
Rośnie świadomość pacjentów stomatologicznych na temat profilaktyki zdrowia jamy ustnej. Jednak przekroczenie przez większość z nich progu gabinetu wciąż jest przykrą koniecznością. Obawy przed lekarzami dentystami, a raczej leczeniem stomatologicznym są bardzo powszechne. Chaos w głowie pacjenta, wynikający z niewiedzy czy złych wspomnień, obawy przed bólem i diagnozą czy wstydem związanym ze świadomością braku wystarczającej higieny nie jest sprzymierzeńcem lekarza.
Niniejsza praca ma na celu opis przypadku wymiany klasycznych stałych uzupełnień protetycznych wspartych na zębach pacjenta na protezy stałe wsparte na implantach po usunięciu wszystkich zębów ze wskazań periodontologicznych.
Autorzy: lek. dent. Kamil Zdebski, dr n. med. Borys Tomikowski
W poniższym artykule autorzy pracy zaprezentowali aktualny stan wiedzy na temat powikłań implantologicznych, ich klasyfikacji oraz etiologii. Praca stanowi pierwszą część, wprowadzającą do zagadnienia powikłań implantoprotetycznych u pacjentów z bruksizmem.
Autorzy: Aleksandra Nitecka-Buchta, Mateusz Wojciechowski,Stefan Baron
Inwestorzy skontaktowali się z naszym biurem tuż przed podpisaniem umowy najmu lokalu, w którym planowali prowadzenie działalności placówki medycznej jako ambulatorium stomatologicznego z dwoma lub trzema gabinetami. Chcieli się upewnić, że wybrany przez nich lokal spełnia wszystkie wymogi określone przepisami.
Ford Puma to mały miejski samochód, z podwyższonym zawieszeniem i dość dynamicznym silnikiem. Czyli w zasadzie idealny pojazd do poruszania się po mieście. Automatyczna skrzynia biegów i hybrydowy układ napędowy dopełniają obrazu całości tegoż auta.
Jak się zachować wobec roszczeniowej postawy pacjenta niezadowolonego z efektu procesu leczniczego? Na co uważać, gdy potencjalnie dostrzegamy ryzyko związane ze skomplikowanym leczeniem pacjenta, którego efekt jest trudny do przewidzenia?
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Próchnica zębów wciąż stanowi problem społeczny, będący główną przyczyną Utraty zębów w naszym kraju. Tradycyjne metody leczenia zaawansowanych postaci próchnicy i jej następstw generują wysokie koszty i często nie ograniczają postępu choroby. Współczesna profilaktyka powinna być zorientowana na ocenę indywidualnego ryzyka próchnicy, wykrywanie wczesnych postaci choroby oraz minimalnie inwazyjne ich leczenie.
Autorki: Ewa Rusyan, Monika Pieczyński
Dzięki nowej technologii iTero Multi-Direct Capture™ skaner iTero Lumina szybko [1], łatwo [2] i dokładnie [3] rejestruje więcej danych, jednocześnie zapewniając wyjątkową jakość skanowania i fotorealistyczne wizualizacje, które eliminują potrzebę wykonywania zdjęć wewnątrzustnych [3].
Konstrukcja współczesnych mikroskopów stomatologicznych pozwala Na dołączanie do nich różnego rodzaju aparatów fotograficznych, Kamer i przetworników wideo, uwzględniając najnowsze rozwiązania Technologiczne. Stosowanie ich w codziennej praktyce dentystycznej Ma wiele niepodważalnych zalet. Nie chodzi tylko o możliwości diagnostyczne, marketingowe, ale również archiwizacyjne, ponieważ dokumentowanie zabiegu „obrazem” może mieć też znaczenie prawne. Tym bardziej, że współczesny sprzęt foto i wideo oferuje wysoki komfort obsługi oraz dużą wydajność.
Na naszych oczach dokonuje się niewiarygodna rewolucja związana z pojawieniem się sztucznej inteligencji i automatyzacji. Przysłowiowy szklany sufit możliwości nagle przesunął się niewyobrażalnie wysoko. Według badania „Pulse of Change Index”, przeprowadzonego przez Accenture, liderzy biznesowi w 2023 r. doświadczyli największego w historii tempa zmian, a aż 88 proc. z 3400 ankietowanych managerów C-level spodziewa się kolejnego przyspieszenia w 2024 roku.
Przedstawiamy najnowsze doniesienia na temat zastosowania różnego typu substancji chemicznych w płynach do higieny jamy ustnej. Dokonaliśmy przeglądu piśmiennictwa z bazy pubmed, skupiając się na publikacjach z ostatnich 3 lat i zwracając uwagę na nowości w tym temacie. W ostatnim czasie, oprócz tradycyjnych substancji, coraz większe znaczenie zyskują preparaty na bazie surowców roślinnych, które są porównywalne w działaniu leczniczym do związków takich jak chlorheksydyna lub chlorek cetylopirydyniowy.
W ostatnich latach następuje coraz większy rozwój technologii skanerów oraz frezarek na rynku stomatologicznym. Na ten temat napisano już wiele artykułów, zachwalających wykorzystanie tego typu urządzeń zarówno w gabinecie lekarza dentysty, jak i w pracowni technika dentystycznego. Celem tego artykułu jest omówienie trzech najbardziej powszechnych, z punktu widzenia klinicznego, rozwiązań związanych z wykorzystaniem technik cyfrowych.
Polskie stowarzyszenie implantologiczne – kształcimy, egzaminujemy, Certyfikujemy od 2003 roku. Wywiad z prezydentem PSI dr. n. med. Andrzejem Szwarczyńskim. Rozmawia: Monika Zmuda.
Autor: Monika Zmuda
W artykule przedstawiono znaczenie nowoczesnych technologii i pracy zespołowej w kompleksowym leczeniu stomatologicznym. Bardzo duży wpływ na jakość i skrócenie czasu leczenia miało skrupulatne planowanie i wdrożenie leczenia ortodontycznego systemem Invisalign. Ilość oraz pozycja implantów możliwe były do zaprojektowania jeszcze w czasie leczenia nakładkowego. W trakcie leczenia Invisalign odbyły się zabiegi wszczepienia implantów.
Autorzy: lek. dent. Sylwia Pokorska, dr n. med. Jakub Kwiatek, dypl. hig. stom. mgr Marta Leśna
Film wideo z pacjentem zamieszczony w mediach społecznościowych jest Źródłem ważnej przewagi konkurencyjnej jednego gabinetu stomatologicznego Nad drugim. Odważmy się w końcu zrobić film i go upublicznić. Ten artykuł, po trosze motywacyjny, dedykuję wszystkim niezdecydowanym, którzy czują, że jednak wyjdą ze swojej strefy komfortu i wcisną przycisk REC! – na kamerze lub telefonie.
Inwestorzy, będący właścicielami budynku usługowego na warszawskim Wawrze, postanowili przeznaczyć jeden z lokali znajdujących się w parterze budynku na prowadzenie działalności ambulatorium stomatologicznego. Wcześniej ten lokal był przez nich wynajmowany – funkcjonowała tu szkoła jogi.
Opłata produktowa za każdy plastikowy kubek na napoje jest pobierana Od 1 stycznia tego roku. Wynosi ona 20 gr za sztukę. Gabinet stomatologiczny, Jako użytkownik końcowy, nie musi tej opłaty pobierać od Pacjenta i odprowadzać jej do urzędu marszałkowskiego. Powinien ją pobrać dostawca kubków do gabinetu, więc teoretycznie za każdy kubek opłatę produktową uiści gabinet, kupując je z hurtowni. Jednak część prawników sadzi, że zakup kubków do gabinetu powinien być zwolniony z tej opłaty.
Temat wraca co jakiś czas i do dziś nadal na różnych forach dyskusyjnych Można przeczytać różne, sprzeczne ze sobą informacje w zakresie, Czy pacjentowi podawać dane z polisy OC czy nie. Zdania są podzielone.
Opinia biegłego lekarza w postępowaniu cywilnym jest niezwykle Ważnym dowodem. Czasem od tego dowodu zależy wynik całego postępowania. Zdarza się, że strona niezadowolona z opinii biegłego decyduje się na powoływanie kolejnych biegłych, co wydłuża postępowanie i zwiększa jego koszty, a ma prowadzić do osiągniecia korzystnego dla strony wyroku. Sąd bada jednak, czy powołanie kolejnego dowodu z opinii biegłego nie stoi w sprzeczności z zasadą ekonomii procesowej i czy jest konieczne do ustalenia wiedzy fachowej.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Rehabilitacja protetyczna pacjenta z zaawansowanym uogólnionym zapaleniem przyzębia – opis przypadku
W artykule przedstawiono opis leczenia pacjenta ze zdiagnozowanym IV stadium zapalenia przyzębia. Leczenie miało na celu przywrócenie wydolności żucia oraz poprawę estetyki uśmiechu.
Autorzy: dr n. med. Tomasz Piętka, lek. dent. Marta Bryl
Implanty dentystyczne są najczęściej wykorzystywanym sposobem leczenia pacjentów z brakami zębowymi. Jednakże sukces leczenia implantologicznego powinien obejmować nie tylko przeżycie implantów, ale także brak problemów funkcjonalnych, biologicznych i estetycznych. Diagnostyka w zakresie miejscowych i ogólnoustrojowych czynników ryzyka przed wszczepieniem implantu pozwalają na dokładne zaplanowanie leczenia interdyscyplinarnego, mającego na celu osiągnięcie długotrwałego sukcesu terapii.
Autorzy: dr n. med. Marta Cieślik-Wegemund, lek. dent. Rafał Ziaja
Badanie i ocena kości odgrywa kluczową rolę w procesie planowania i przeprowadzania zabiegów implantologicznych w stomatologii. Obecne stosowane metody analizy jakościowej stanu kości przy użyciu CBCT wyrażone są we względnych jednostkach Hounsfielda (HU). Klasyfikację kości opartą na proporcjach kości zbitej do gąbczastej w korelacji z jednostkami HU zaproponował w 1993 r. Misch. Przyjęte oznaczenia od D1 do D4 stały się podstawową klasyfikacją kości stosowaną przez implantologów mimo iż nie są im przypisane zarówno w ich granicach, jak i wewnątrz ich obszarów żadne uznane fizyczne jednostki miary.
Zapalenie przyzębia jest szóstą pod względem częstości występowania Chorobą przewlekłą na świecie i stanowi znaczne obciążenie dla Społeczeństw i gospodarek państw. Etiologia tego schorzenia, według badaczy, ma kilka nie do końca określonych elementów. Na pierwszym miejscu jest na pewno genetyka, dalej: palenie tytoniu i alkohol, cukrzyca, otyłość, złe odżywianie oraz brak aktywności fizycznej.
Czy stomatolodzy z różnych gabinetów mogą grać w jednej drużynie? Jak pogodzić barwy klubowe jednego gabinetu z drugim i co zrobić, żeby występować w jednej drużynie narodowej – konkurującej, a zarazem takiej, która się wspiera? Hanna Surowiec, konsultantka medyczna C.Witt Dental, kobieta jednocząca środowisko lekarzy dentystów i Marcin Głuszek doradca wizerunkowy branży stomatologicznej – „mierzymy się z odpowiedziami na te trudne pytania we wspólnym materiale”.
Inwestor zaplanował otwarcie dwustanowiskowego ambulatorium stomatologicznego, wyposażonego dodatkowo w pantomograf. Gdy skontaktował się z naszym biurem, miał już wybrany lokal usługowy o powierzchni 60 m², który zamierzał wynająć. Niestety, po przeanalizowaniu dokumentacji budynku okazało się, że kanały wyrzutowe powietrza z lokalu są wyprowadzone do przestrzeni garażu podziemnego, znajdującego się pod lokalem. Takie rozwiązanie jest niedopuszczalne w przypadku placówek medycznych.
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych, opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik.
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych, opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik.
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Tak jak atrybutem lekarza ogólnego jest stetoskop, tak dla lekarza dentysty takim narzędziem jest lusterko. Oba te przyrządy wydają się być dosyć proste konstrukcyjnie. Szczególnie w przypadku lusterka wydawać by się mogło, że nie potrzeba wielkiej wiedzy, aby poprawnie go używać.
Starcie patologiczne jest to rodzaj parafunkcji zwarciowej, która prowadzi do utraty twardych tkanek zębów na skutek erozji, abrazji, abfrakcji oraz atrycji. Niekorzystnie wpływa na stawy skroniowo-żuchwowe (SSŻ) powodując m.in. ból SSŻ, wrażliwość mięśni podczas badania palpacyjnego oraz objawów akustycznych.
Autor: lek. dent. Aleksandra Sobotka
Niniejsza praca jest próbą sprawdzenia wpływu komórek macierzystych CD34plus zawartych w skoncentrowanym czynniku wzrostu CGF na kondycję, a także przyrost kości wokół implantu.
Autorzy: dr n. med. Andrzej Szwarczynski, lek. dent. Kacper Kropielnicki, prof. dr hab. n. med. Ryszard Koczorowski
Skanery wewnątrzustne, służące do rejestracji obrazu jamy ustnej pacjenta w czasie rzeczywistym, są coraz częściej spotykanymi urządzeniami w gabinetach stomatologicznych. Dynamiczny rozwój technologii cyfrowych czyni pobieranie wycisków wirtualnych szybkim oraz komfortowym dla pacjenta. Mimo pewnych ograniczeń, jest to korzystna alternatywa dla postępowania tradycyjnego.
Autorzy: Marta Bryl, Borys Tomikowski
Dobór pasty do zębów to, obok regularnego i prawidłowego szczotkowania, kluczowy element dbania o zdrowie jamy ustnej. Jak zatem dokonać właściwego wyboru? Wiemy przecież, że nie wszystkie pasty są takie same. Różnią się między sobą składem, konsystencją, smakiem i zapachem, a przede wszystkim składnikami czynnymi.
Czy można lekarzowi postawić zarzut popełnienia błędu medycznego, jeśli od początku było wiadomo, że zabieg, ze względu na stopień skomplikowania, niesie za sobą duże ryzyko powikłań? Pacjentka o tym wiedziała i mimo to podpisała zgodę na ryzykowny zabieg. Oto przykład takiej sytuacji.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Jak to zrobić, aby po wizycie pierwszorazowej, pacjent powiedział: tak pani doktor, panie doktorze, działamy. Ten artykuł powstał we współpracy z doktor Ewą Odyą-Bojanowską – wybitnym stomatologiem, oddanym pasji leczenia protetyczno-implantologicznego. Zatem publikujemy artykuł napisany „na cztery ręce”.
W wyniku ciągłego rozwoju stolicy coraz więcej obszarów leżących na obrzeżach miasta przeznaczanych jest pod zabudowę mieszkaniową. Gabinety stomatologiczne są bardzo pożądaną funkcją w tak zwanych „sypialniach” dużych miast i doskonale spełniają tam swoją rolę.
Nissan Juke HEV, to hybrydowa wersja podstawowego modelu – małego miejskiego crossovera o nietuzinkowym wyglądzie i przyjemnym prowadzeniu. Wersja hybrydowa jest droższa od klasycznej spalinowej o ok. 15 tys. zł, więc prawdopodobnie będzie chętniej kupowana niż „spalinówka”.
Lekarzom dentystom odmówiono możliwości zdobycia umiejętności z zakresu sedacji płytkiej. Czy w związku z tym muszą przestać wykonywać procedurę sedacji w swoich gabinetach? Czy sedacja płytka i sedacja wziewna to ta sama procedura? Kto może wszczepiać implanty? O oficjalne stanowisko poprosiliśmy Ministerstwo Zdrowia.
Błąd medyczny popełniony podczas zabiegu spowodował długotrwałe dolegliwości bólowe pacjentki. Zadośćuczynienie dla pacjentki zostało uzależnione od okresu przez jaki odczuwała ból. Sąd uznał, że lekarka wprowadziła pacjentkę w błąd twierdząc, że po tego typu zabiegach musi boleć.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Mikroskop w gabinecie stomatologicznym należy do standardowego wyposażenia praktyki dentystycznej. Zalety pracy w powiększeniu są niepodważalne. Aby móc intuicyjnie oraz optymalnie korzystać z mikroskopu podczas zabiegów, należy wcześniej poznać zasady pracy z tym urządzeniem.
Jak stomatolog może zachęcić swoich pacjentów do rozpoczęcia leczenia wad zgryzu? Wizualizując jego efekty w postaci nowego pięknego uśmiechu. Invisalign Smile Architect, najnowocześniejsze rozwiązanie do planowania leczenia ortodontyczno-odtwórczego z uwzględnieniem anatomii twarzy, umożliwia stomatologom ogólnym zintegrowanie terapii nakładkowej z ich kompleksowymi planami leczenia.
Bruksizm jest definiowany jako aktywność parafunkcjonalna, obejmująca mimowolne zaciskanie oraz zgrzytanie zębami, zwykle w powtarzalnej pozycji ekscentrycznej. Może on występować zarówno podczas czuwania (bruksizm dzienny), jak i w czasie snu (bruksizm nocny) (1, 2). Badania sugerują, iż szacowana częstość występowania bruksizmu nocnego wynosi od 8% do 31% i zmniejsza się wraz z wiekiem, obejmując 13% dorosłych i spada do 3% u osób starszych (3).
Autor: lek. dent. Izabella Kaczmarczyk
W codziennej pracy klinicznej lekarz dentysta spotyka się ze zmianami w obrębie języka o wielorakiej etiologii. Ich bezobjawowy przebieg sprawia, że są wykrywanie głównie podczas badania profilaktycznego. Do zasięgnięcia profesjonalnej porady medycznej skłaniają pacjenta najczęściej objawy subiektywne oraz zmiany w jego wyglądzie.
Autorzy: Mariola Urbańczyk, Aleksandra Piecuch, Katarzyna Piwowarska, Aleksander Woroszyło
Artykuł ma na celu przedstawienie techniki wykonania uzupełnienia protetycznego stałego na implantach podokostnowych w atroficznej kości szczęki. Problemy, jakie stwarza rozległy zanik tkanek wymaga od lekarzy dentystów obszernego przygotowania pracy ostatecznej na etapie planowania.
Autorzy: Andrzej Szwarczyński Rafał Przybylski, Kacper Kropielnicki, Kaja Szwarczyńska
Zmiany chorobowe w obrębie jamy ustnej mogą mieć etiologię m.in. grzybiczą i bakteryjną. Często towarzyszą im zapalenie, ból, dyskomfort czy pieczenie. Lekiem roślinnym o właściwościach korzystnych w leczeniu tego typu dolegliwości jest Dentosept A.
„Mój mąż jest z zawodu dyrektorem”. Dziś opowieść pierwsza, i wcale nie ostatnia, o rekrutacji sił rejestracyjnych, które lepiej tytułować – opiekunami pacjenta niż rejestratorkami.
Justyna i Marcin Pochwalscy, małżeństwo stomatologów, z ogromnym sukcesem prowadzili gabinet stomatologiczny „Na Flory” w parterze przepięknej, przedwojennej kamienicy, mieszczącej się w centrum Warszawy, w sąsiedztwie Łazienek Królewskich.
Volkswagen ID.4 to elektryczny samochód osobowy, który nie ma swojego odpowiednika w wersji spalinowej. ID.4 jest kompaktowym SUV-em, który ma na celu zapewnienie pasażerom wygodnej i „ekologicznej” jazdy.
Publikacja rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 czerwca 2023 r. w sprawie umiejętności zawodowych lekarzy i lekarzy dentystów wzbudziła wiele emocji. Oczywiście treść tego rozporządzenia nie jest zaskoczeniem, bowiem prace nad nim trwały już dość długo. Jednak wejście w życie tego przepisu wiele zmienia w funkcjonowaniu lekarzy.
Liczba spraw o błędy medyczne ciągle wzrasta. Powoduje to zwiększenie zapotrzebowania na opinie sądowo-lekarskie. Stopień złożoności spraw jest coraz większy, rosną oczekiwania nie tylko w kwestiach medycznych, ale i procesowych. Bez opinii biegłego, sąd – nie posiadając wiadomości specjalistycznych – nie będzie w stanie wydać wyroku.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Praca przedstawia zastosowanie technologii cyfrowej w postaci skanera 3D (3shape Trios), zdjęć CBCT (Carestream 8100 3D), druku 3D (Anycubic), programów Exocad i Blue Sky Plan, Piezotome oraz implantów indywidualnych (BTK).
Autorzy: Andrzej Szwarczyński Rafał Przybylski, Kacper Kropielnicki, Kaja Szwarczyńska
Firma Align Technology ogłosiła otwarcie nowego Edukacyjnego Centrum Szkoleniowego dla certyfikowanych lekarzy Invisalign we Wrocławiu.
Artykuł sponsorowany
Przez ostatnie trzy dekady mikroskopy zabiegowe na dobre zadomowiły się w stomatologii. Z początkowo dość nieporęcznych i nieergonomicznych stały się nowoczesnymi, naszpikowanymi technologią XXI w., wydajnymi urządzeniami.
To trudne zadanie. Jak rozmawiać z pacjentem, który co prawda potrafi mówić, ale gdy leży na fotelu, podczas zabiegu, to nie może z siebie wydusić ani słowa?
Niniejsza praca ma na celu przedstawienie cech i właściwości materiałów ceramicznych, wykorzystywanych w gabinetach stomatologicznych przy tworzeniu stałych uzupełnień protetycznych.
Autorzy: lek. dent. Kamil Zdebski, dr n. med. Borys Tomikowski
Problem bezzębia dotyka szerokiej grupy osób w wieku podeszłym. W celu uniknięcia niekorzystnych następstw tego stanu, konieczne jest wdrożenie leczenia protetycznego spełniającego wymogi estetyczne i funkcjonalne oraz zapewniającego stabilne położenie żuchwy w relacji centralnej.
Autorka: lek. dent. Klaudia Kuballa-Obszyńska
Inwestorzy planujący otwarcie nowej placówki, w której ma być prowadzona działalność lecznicza, mają świadomość konieczności spełnienia wymagań stawianych im przez państwową inspekcję sanitarną.
W praktyce zdarza się, że lekarze dentyści nie tylko nie biorą zgody na piśmie na zabiegi tzw. podwyższonego ryzyka, ale nawet, kiedy je wezmą, bagatelizują obowiązek informowania pacjenta o możliwych powikłaniach. Jest to nieprawidłowa praktyka, która może wiązać się z koniecznością zapłaty odszkodowania, nawet w przypadku, gdy lekarz nie popełni błędu medycznego.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Na początku roku rozgorzał spór o kolejny obowiązek związany z działalnością gabinetów stomatologicznych. Chodzi o wyznaczenie doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych. Zatem problem dotyczy praktycznie każdego gabinetu, ponieważ w nich powstają niebezpieczne odpady. Czy rzeczywiście wyznaczenie takiego doradcy jest konieczne? Kiedy i kto musi go powołać?
Implantologia, medycyna estetyczno- naprawcza i radiologia szczękowo-twarzowa – takie umiejętności mogą zdobyć lekarze dentyści. Minister zdrowia nie widział konieczności zdobywania umiejętności z endodoncjiczy sedacji płytkiej. Ta druga umiejętność co prawda jest na liście, ale nie jest dostępna dla lekarzy dentystów.
Autor: Cyprian Seliga
Bruksizm jest rodzajem parafunkcji, która cechuje się nadmierną aktywnością mięśni żucia. Polega na zgrzytaniu zębami lub ich zaciskaniu. Jego występowanie wpływa bardzo niekorzystnie nie tylko na powodzenie leczenia protetycznego, ale również zachowawczego, periodontologicznego oraz chirurgicznego. Leczenie bruksizmu jest niestety długotrwałe, wymaga dużego zaangażowania pacjenta i często współpracy lekarzy różnych specjalności.
Autor: lek. dent. Aleksandra Sobotka
Autorzy: lek. dent. Izabella Bolek, lek. dent. Marta Sobocińska
Czy zarządzanie gabinetem można uprościć na tyle, aby odbywało się ono praktycznie automatycznie? Pensje lekarzy, grafiki dyżurów, zamówienia materiałów, odwołane wizyty pacjentów – problemów jest wiele, a czym większy gabinet, tym większe oczekiwania.
Pozbawiony emocji przekaz jest niczym relaksująca muzyka dźwięków deszczu i fortepianu z Youtube'a. Świetna na zaśnięcie, ale nie przynosząca żadnego wezwania do działania. A przecież posty i relacje muszą być apelem do pacjentów – głośnym zawołaniem – „metamorfoza uśmiechu, to tylko tutaj!”, „droga do prostych zębów jest właśnie taka u doktora „X”.
Autor: Marcin Głuszek
Z Małgorzatą Bartoszcze-Tomaszewską, Wiceprezes Zarządu ZWIĄZKU Pracodawców Stomatologii rozmawia Piotr Szymański.
W 2017 r. wraz z panem Kamilem Zarzyckim, właścicielem Centrum Stomatologicznego „Uśmiech” w Lubinie, przeprowadziliśmy metamorfozę wnętrza jego placówki. Inwestor chciał podnieść komfort korzystających z niej osób, zarówno pacjentów, jak i pracowników. Zmiana wyglądu wnętrz okazała się dużym sukcesem, a cel został osiągnięty.
Od 12 lat w tym samym miejscu funkcjonują gabinet stomatologiczny i Galeria na Wyspie w Lęborku. Mają też wspólną stronę internetową i fanpage’a na Facebooku. Lek. dent. Katarzyna Gączarzewicz oraz Wojciech Pasko-Porys są współwłaścicielami posesji, na której obok gabinetu stomatologicznego jest galeria sztuki i antyków.
Autor: Wojciech Pasko-Porys
Podczas leczenia endodontycznego może wystąpić wiele trudnych do przewidzenia problemów, prowadzących w konsekwencji do powikłań w leczeniu. Jednym z najczęstszych, bo występujących w aż 12 proc. przypadków powikłań jest perforacja.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych, opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik.
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Czy wiecie Państwo ilu potencjalnych pacjentów próbowało skontaktować się z Waszym gabinetem w minionym miesiącu? Ile z tych osób umówiło się na konsultacje? Ile z nich faktycznie przyszło potem na wizytę? I w końcu – ile osób wśród tych, które zadzwoniły, podjęło ostatecznie leczenie?
Lupy zabiegowe dzielimy przede wszystkim według rodzajów systemów optycznych, które oferują poszczególne rozwiązania. Dodatkową wytyczną charakteryzującą rodzaje lup są opcje montażu optyki na ramkach i czepcach. Prezentujemy szczegółowy podział techniczny lup według konstrukcji optycznych i systemów instalacji optyki.
Autor: Cyprian Seliga
Szczotkowanie zębów jest czynnością, której celem jest usunięcie płytki nazębnej, a tym samym zachowanie zdrowia jamy ustnej. Jaka szczoteczka jest najskuteczniejsza? Manualna czy elektryczna? Będąc precyzyjnym szczoteczki elektryczne dzielimy na te z napędem: oscylacyjno-rotacyjnym, oscylacyjno-rotacyjno-pulsacyjnym, sonicznym i magnetycznym. Technologia daje nam wiele możliwości.
Współautor: Anna Papuga-Mikiciuk
Autorzy: dr n. med Jakub Lipski, lek. dent. Natalia Lipska
Jeszcze do niedawna leczenie ortodontyczne było synonimem ust pełnych „nieatrakcyjnych drutów“, co skutecznie zniechęcało pacjentów do wyrażenia zgody na taki typ leczenia. Wprowadzenie w ostatnich latach przezroczystych aparatów ortodontycznych w postaci nakładek stało się momentem przełomowym dla pacjentów ortodontycznych.
Recenzent: dr n. med. Agnieszka Czechumska
Autor: lek. stom., tech. dent. Gerhard Quasigroch
Przez kilka dni miałem okazję jeżdżenia wersją Estrema Alfy Romeo Stelvio. Ta specjalna wersja auta wyposażona jest w silnik benzynowy GME 2.0 o mocy 280 KM. Model Stelvio to auto typu SUV, zaskakująco duże i ładne.
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych, opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Czy zdarzyło się Państwu, aby podczas zabiegu pacjent połknął narzędzie dentystyczne? To nie częsta sytuacja, ale wcale nie niemożliwa. Takie przypadki się zdarzają. Zapraszamy na kolejną analizę przypadku.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Powiększenie optyczne zrewolucjonizowało stomatologię. Jeszcze piętnaście lat temu stosowanie instrumentów poprawiających widoczność pola zabiegowego w praktyce lekarza dentysty wydawało się być egzotyką. Dzisiaj standardem jest wykorzystywanie lup zabiegowych do większości procedur stomatologicznych.
Autor: Cyprian Seliga
Celem tego artykułu jest przedstawienie najważniejszych informacji dotyczących użycia materiałów do czasowego miękkiego podścielania protez dentystycznych. Omówione zostaną materiały, techniki pracy oraz najczęstsze problemy, jakie występują podczas zastosowania tego typu produktów.
Jaki wpływ na podmioty wykonujące działalność leczniczą ma ustawa o wyrobach medycznych?
Co warto wiedzieć o ustawie o wyrobach medycznych? Czym jest reklama wyrobów medycznych? Reklamą czy informacją o działalności leczniczej? Wejście w życie od 1 stycznia 2023 r. przepisów dotyczących reklamy wyrobów medycznych wprowadziło nagłe zainteresowanie kwestią prowadzonych działań marketingowych przez podmioty lecznicze oraz praktyki zawodowe.
Proces diagnostyczny i terapeutyczny na podstawie opisu przypadku klinicznego.
Autor: Agnieszka Cegłowska, Katarzyna Nowak
Celem rehabilitacji protetycznej zębów leczonych endodontycznie jest odbudowa anatomii oraz wzmocnienie ich struktury, aby zminimalizować ryzyko pęknięcia lub złamania. Dużym wyzwaniem jest uzyskanie szczelnej odbudowy, która trwale odizoluje wypełnione kanały korzeniowe od dostępu bakterii znajdujących się w jamie ustnej oraz wzmocni pozostałą strukturę zęba.
Autor: Izabella Kaczmarczyk, Borys Tomikowski
W dzisiejszych czasach każdy z nas ma niemal nieograniczony dostęp do Internetu. To właśnie tam toczy się nasze życie.
Autor: Oliwia Seliga
Jesteś w nowym mieście. Chcesz znaleźć dobrą restaurację. Chwytasz za telefon, googlujesz i po chwili masz do wyboru 4 różne miejsca. Co robisz? Niech zgadnę – zaczynasz czytać opinie, prawda? 5 gwiazdek. Idziemy!
Ktoś musi być pierwszy. Nasz rodak stwierdził, że Ziemia nie jest wcale środkiem wszechświata. Elon Musk ze swoją stajnią elektrycznych samochodów dokonał przełomu w motoryzacji. Obaj mieli odwagę – pierwszy przeciwstawił się Kościołowi, drugi stawił opór potężnemu przemysłowi naftowemu. A Państwo, czy posiadacie tę śmiałość, żeby Wasz gabinet stomatologiczny zlokalizować na 15. piętrze wieżowca?
Wprowadzenie do leczenia nakładkami ortodontycznymi dla stomatologów.
Autor: lek. dent. Agnieszka Czechumska
Inwestorzy planujący otwarcie nowej placówki, w której ma być prowadzona działalność lecznicza, mają świadomość konieczności spełnienia wymagań stawianych im przez Państwową Inspekcję Sanitarną. Niestety, wiedza dotycząca ich obowiązków wynikających z przepisów budowlanych jest już znacznie mniejsza. A kontrola nadzoru budowlanego może być dużym zaskoczeniem.
Toyota Highlander to duże auto typu SUV, mierzące niemal 5 metrów. Waży ponad 2 tony, ale w eksploatacji jest zaskakująco oszczędne. Środek auta wykonany jest perfekcyjnie, kierowca czuje się jak w dobrej limuzynie.
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych, opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Pacjent oskarżył lekarza, że podczas leczenia nie korzystał z możliwości jakie dają zdjęcia pantomograficzne i w wyniku tego terapia nie była skuteczna, doprowadzając do pogorszenia ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Jednak zważywszy na szkodliwość promieniowania jonizującego, aby wysłać pacjenta na takie badanie lekarz musi mieć pewność, że korzyści uzyskane z badania przewyższają
szkody wyrządzone przez promieniowanie.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Od początku 2023 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy regulujące reklamowanie wyrobów medycznych. Jest to efekt wprowadzonej w życie 7 kwietnia 2022 r. nowej ustawy o wyrobach medycznych.
Kwestie dotyczące reklamy wyrobów medycznych weszły z 9-miesięcznym opóźnieniem i zaczęły obowiązywać od Nowego Roku. Jakie zmiany przynoszą nowe przepisy dla praktykujących lekarzy? Czy zmieni się możliwość i zakres reklamowania gabinetów medycznych?
Leczenie ortodontyczne przezroczystymi nakładkami wymaga wiedzy na temat diagnostyki oraz umiejętności selekcji pacjentów do leczenia. Oba te elementy wpływają na płynność w projektowaniu planu leczenia, jak i efektywność klinicznego prowadzenia pacjenta podczas terapii. To co dla jednych jest trudne, dla innych może być standardową procedurą.
Autor: lek. dent. Agnieszka Czechumska
W Polsce lekarze planując duże odbudowy protetyczne zazwyczaj używają cyfrowych systemów do projektowania uśmiechu na komputerze, w wersji 2D. Większość lekarzy korzysta z systemu DSD, ale dostępne są również inne programy: włoski system DDS, system Smile Cloud czy Smylist, który jest używany głównie na Węgrzech i w Dubaju (ZEA).
Autor: lek. dent. Krzysztof Adamowicz
W ostatnich latach słyszymy coraz to nowe nazwy i słowa określające materiały użytkowane w stomatologii. Czy jest to tylko chwyt reklamowy producentów, chcących sprzedać swoje produkty, czy też mamy do czynienia z nową grupą materiałów? Chcemy przybliżyć, co oznaczają poszczególne terminy oraz przytoczyć najistotniejsze publikacje na ten temat.
Autor: dr Zbigniew Raszewski, lek. stom. Łukasz Balcerzak
Dziś poruszę temat komunikacyjny. Ale nie będę pisał o nowym tramwaju czy pociągu. Przyjrzę się natomiast komunikacji międzyludzkiej, a więc sposobom porozumiewania się. Pokażę dialogi, które
prowadzą wprost do mini-wojen, a później szybkie sposoby zawarcia trwałych rozejmów. Przedstawię komunikację, która za pomocą umiejętnej retoryki, nawet w wybitnie trudnych sytuacjach, nie dopuszcza do konfliktów.
Budowanie relacji z pacjentami jest najtańszą formą marketingu, wpływa na lojalność i przywiązanie pacjentów, wspomaga polecenia i rekomendacje, diametralnie obniża koszty pozyskiwania pacjentów z zewnątrz i zwiększa dochody stomatologa.
Inwestor wynajął lokal użytkowy o powierzchni 135 m², usytuowany w parterze budynku mieszkalnego wielorodzinnego z usługami, aby prowadzić w nim działalność ambulatorium stomatologicznego. Na podstawie przeprowadzonego przez siebie bilansu powierzchni użytkowej założył, że uda się w nim wydzielić cztery gabinety stomatologiczne. Do jednego z nich miał być dodatkowo wstawiony pantomograf.
Nazwa Mustang zobowiązuje. Co prawda wyglądem i koncepcją oba auta do siebie nie pasują, ale za to przyjemnością jazdy już tak. Mach-E jest szybki, dynamiczny i sprawia przyjemność podczas prowadzenia, zupełnie jak jego spalinowy odpowiednik.
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych, opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Pozostawienie fragmentów złamanych narzędzi w leczonym zębie – jak dobrze wiedzą lekarze stomatolodzy – nie jest rzadkością. Co do zasady, pozostawienie narzędzia w kanale stanowi typowe powikłanie medyczne, za które lekarz nie ponosi odpowiedzialności, aczkolwiek jeśli uda się pacjentowi wykazać prawdopodobny związek przyczynowo-skutkowy między jego szkodą, a winą lekarza – odpowiedzialność taka jest możliwa. W poniższej analizie przypadku przedstawimy sytuację, w której pozostawienie narzędzia w kanale niesie za sobą negatywne konsekwencje dla lekarza.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
8 listopada 2022 r. zginął w tragicznym wypadku samochodowym dr n. med. Mariusz Duda, prof. wizyt. SSU, ZSMU, USJ, spec. chirurg stom., ICOI Diplomate. Wracał z Kongresu ICOI w Las Vegas w USA. Do wypadku doszło w Polsce na autostradzie pod Piotrkowem Trybunalskim.
Aspekty leczenia nakładkami ortodontycznymi dla dentystów. Cz. I: Wprowadzenie
Rozpoczynamy cykl artykułów edukacyjnych z leczenia nakładkami ortodontycznymi. Od czego zacząć? Co warto wiedzieć? Gdzie szukać? Co wybrać? Dr Agnieszka Czechumska poradzi, jak mądrze wdrożyć i prowadzić leczenie alignerami w swojej praktyce ogólnostomatologicznej. Na początek omówimy wszystkie istotne elementy tej alignerowej układanki.
Autor: lek. dent. Agnieszka Czechumska
W przypadku dostatecznej ilości zdrowej tkanki twardej i miękkiej, zabieg implantacji może zostać przeprowadzony bardzo delikatnie, z pominięciem mobilizacji płata śluzówkowo-okostnowego. Z przeprowadzonych wśród pacjentów sondaży wynika, że metoda ta uchodzi za prawie bezbolesną, zmniejszeniu ulega również ryzyko wystąpienia pozabiegowego stanu zapalnego. W poniższym artykule przedstawiono opisy przypadków oraz wyniki badań klinicznych.
Autor: prof. dr. Thomas Ziebart
Leczenie implantoprotetyczne pacjentki z agenezją siekacza bocznego lewego górnego – opis przypadku
Wrodzony brak zawiązków zębów to coraz częściej występująca nieprawidłowość. Agenezja jest wynikiem zaburzeń w początkowym etapie rozwoju zębów.
Autor: lek. dent. Michał Godula
Statystycznie większość wypełnień jest źle utwardzona. Za taki stan rzeczy odpowiadają lekarze dentyści, którzy niezbyt „przykładają” się do polimeryzacji. Znajomość fizycznych i chemicznych procesów zachodzących przy naświetlaniu pomoże lekarzowi zrozumieć, co i dlaczego wykonuje.
Próchnica zębów, jedna z najczęściej stwierdzanych chorób jamy ustnej na świecie, jest miejscowym procesem patologicznym, wywołanym przez czynniki zewnątrzustrojowe, polegającym na demineralizacji i proteolitycznym rozpadzie twardych tkanek zęba (1).
Autorki: Małgorzata Pawińska, Elźbieta Paszyńska
Wiem, że zaczęliście Państwo swoją podróż przedstawienia się światu – „oto ja stomatolog, którego zawsze szukałeś drogi pacjencie”. Udało się Państwu wyjść ze strefy komfortu, pokazać siebie na obrazie ruchomym i statycznym. Jednak wciąż czujecie niedosyt. Jak go zaspokoić?
Tworzymy nowy gabinet, zupełnie nowy, od podstaw, z nowym zespołem. Zatrudniamy kolejne osoby: rejestratorki, asystentki, lekarzy. Oprócz zakresu obowiązków każda nowo zatrudniona osoba dostaje (od właściciela) konkretny opis stanowiska pracy. Wszyscy wiedzą, co mają robić.
Gdy inwestorzy skontaktowali się z naszą pracownią z prośbą o zaprojektowanie układu funkcjonalnego wnętrza, byli już właścicielami lokalu usługowego usytuowanego w parterze budynku wielorodzinnego.
Przed wakacjami pojawiły się pierwsze kontrole Sanepidu, w których inspektorzy wymagali od lekarzy, używających promieniowania jonizującego, okazania certyfikatów, potwierdzających odbyte szkolenia w zakresie ochrony radiologicznej pacjenta. Lekarz w ciągu 5 lat musi uzyskać 20 punktów szkoleniowych.
Autor: mgr inż Piotr Szymański
Parę miesięcy temu opisywałyśmy analizę przypadku bezpośrednio związanego z powikłaniem medycznym. Takie sytuacje w praktyce stomatologicznej nie są wcale rzadkością. Warto jednak pamiętać, że poza obowiązkiem informacyjnym o wszelkich powikłaniach, lekarz zobligowany jest uzyskać pisemną zgodę pacjenta na zabieg operacyjny albo metodę leczenia lub diagnostyki stwarzającą podwyższone ryzyko dla pacjenta.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych, opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Prawidłowy wybór oraz dopasowanie unitu do indywidualnych potrzeb jest trudne. Tym bardziej, że oferta jest bardzo różnorodna. A wybór musi być przemyślany. Unit służy lekarzowi średnio 10-15 lat, a w przypadku unitów metalowych nawet 30 lat.
Funkcjonalne kontakty zębów górnych z dolnymi stanowią podstawę dla każdej interwencji leczniczej podejmowanej przez lekarza dentystę. Zrozumienie, jak ważne jest zapewnienie im ochrony podczas dynamicznych ruchów żuchwy w trakcie żucia, pozwala uchronić zęby pacjenta przed wystąpieniem ubytków abfrakycjnych, patologicznego starcia zębów, pęknięcia koron i korzeni, ukruszenia, pęknięć i złamań prac protetycznych, przemieszczeń zębów czy w końcu zwiększenia się ich ruchomości, a także zmian położenia po przebytym leczeniu ortodontycznym.
Autor. dr n. med. Michał Paulo
Obok chirurgów i implantologów najczęściej sięgającymi po badanie CBCT są lekarze ortodonci. Możliwości tomografii wiązki stożkowej pozwoliły na dokładniejsze planowanie oraz zwiększenie przewidywalności postępów leczenia, pozwalając na trójwymiarowy wgląd w struktury kostne szczęki i żuchwy.
Autorki: lek. dent. Anna Gurniak, dr n. med. Emilia Klein-Dębek
Podwyżki płac w sektorze medycznym budzą emocje zarówno po stronie personelu, jak i pracodawców. Pięć lat temu wprowadzono w życie pomysł rządowy, aby odgórnie regulować płace w ochronie zdrowia i regulować wysokość wynagrodzeń. Taka ingerencja w zakresie publicznej ochronie zdrowia wydaje się uzasadniona i nawet można pokusić się o opinię, iż spełnia oczekiwania społeczne.
Z doświadczenia wiem, że większość lekarzy dentystów, prowadzących własną praktykę, zadania związane z zarządzaniem placówką wykonuje w czasie pomiędzy przyjmowanymi pacjentami albo po godzinach pracy, czyli zazwyczaj w domu; niestety kosztem rodziny. Na dłuższą metę prowadzi to do frustracji oraz spadku jakości pracy i życia.
Profilaktyka stomatologiczna. W ciągu najbliższych 2 lat zainteresowanie pacjentów zabiegami z zakresu profilaktyki stomatologicznej wzrośnie. Tak wynika z badania przeprowadzonego przez Siemens Financial Services w Polsce i firmę EMS. Wzrostu popularności profilaktyki stomatologicznej spodziewa się prawie 65 proc. ankietowanych lekarzy dentystów, higienistek i menedżerów gabinetów stomatologicznych.
Jestem przekonany, że na zajęciach z chirurgii stomatologicznej czekaliście Państwo z wielką niecierpliwością na zajęcia praktyczne. To naturalne, że chcemy się sprawdzić, stwierdzić, czy faktycznie ufam swojej ręce i chcę ją doskonalić. Podobnie jest z kamerą.
Nawet przez rok pacjent zastanawia się, czy rozpocząć leczenie stomatologicznego i jaki gabinet wybrać. Oczywiście nie dotyczy to sytuacji bólowych, ale przypadków dotyczących leczenia z zastosowaniem bardziej skomplikowanych procedur. Dlatego warto poświęcić czas, by edukować pacjentów i budować zaufanie do nas, zanim jeszcze pojawią się w naszym gabinecie.
Inwestor jest właścicielem placówki, w której leczenie pacjentów odbywało się w dwóch gabinetach stomatologicznych. Większy z nich był dwustanowiskowy. Gdy pojawiła się szansa dokupienia sąsiedniego lokalu usługowego, inwestor postanowił z niej skorzystać i rozbudować istniejące ambulatorium.
Stomatolodzy rozumieją, że do holistycznego leczenia protetyczno-implantologicznego należy uszeregować ortodontycznie zęby. Jesteś dentystą ogólnym lub protetykiem? Brakuje ci do współpracy ortodonty? Rozszerz swoje kompetencje o minimalnie inwazyjną ortodoncję nakładkową
Autor: dr n. med. Agnieszka Czechumska
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych, opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Zapewne niejednokrotnie spotkali się Państwo z bagatelizowaniem wizyt kontrolnych przez pacjentów, którzy albo nagminnie je przekładali, albo zupełnie o nich zapominali, tym samym narażając się na świadome niebezpieczeństwo pooperacyjne.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Nadwrażliwość zębiny (DHS) jest częstym problemem. Jednak połowa pacjentów cierpiących na DHS nie mówi o tym swojemu dentyście. Dolegliwość ta wynika z otwartych kanalików zębinowych w odsłoniętej zębinie.
Śródoperacyjne zagęszczenie kości miękkiej (D3+D4 wg Mischa) do twardej D2 umożliwia uzyskanie stabilizacji pierwotnej implantu oraz skraca czas jego wgajania w odcinku bocznym szczęki z sześciu do zaledwie dwóch miesięcy. W 1990 roku Summers opracował koncepcję zagęszczania kości gąbczastej przy użyciu osteotomów o wzrastającej średnicy.
Autor: Dr med. dent. Armin Nedjat
Spośród zębopochodnych zmian nowotworopodobnych lekarz dentysta najczęściej spotyka zębiaki. Są one zaliczane do guzów o typie hamartoma, czyli łagodnej zmiany nienowotworowej, która może powstać w obrębie określonego narządu w wyniku zaburzeń rozwojowych.
Autorki: lek. dent. Anna Gurniak
Firma Align Technology ogłosiła premierę Invisalign Outcome Simulator Pro, kolejnej generacji swojego zaawansowanego narzędzia do komunikacji z pacjentami.
Autor: mgr inż. Piotr Szymański
Próchnica powierzchni zgryzowych, policzkowych i językowych stanowi prawie 90% próchnicy u dzieci i młodzieży. Ponad 40% przypadków zmian próchnicowych w zębach stałych w dorosłej populacji, występuje w szczelinach na powierzchniach żujących, ponieważ następuje tam akumulacja resztek pokarmowych i wytwarzanie płytki nazębnej.
Sterylizacja narzędzi to dziś prawny obowiązek. Na początku obecnego stulecia wprowadzono prawo, że wszystkie narzędzia wielokrotnego użytku muszą być sterylizowane przed leczeniem każdego pacjenta. Aby ten obowiązek wypełnić można było albo korzystać z usług firm, mających duże sterylizatornie, albo zainstalować w gabinecie autoklaw.
Autor: Mieczysław Burliński
Video z pacjentem, czyli jak wejść na wyższy poziom promocji gabinetu. Czy warto zacząć tworzenie krótkich filmów, pokazujących pracę lekarzy? To zadanie znacznie trudniejsze niż robienie zdjęć na portale społecznościowe, ale o nieporównywalnie większej sile oddziaływania.
Większość stomatologów popełnia błąd, traktując swoją jednoosobową działalność gospodarczą jak firmę. Oczywiście, formalnie odbyła się rejestracja podmiotu gospodarczego, jest wpis w CEiDG, jest NIP, ale to tylko formalność – na papierze. Działalność lecznicza różni się jednak od zwykłej działalności gospodarczej.
Temat postępowania sprawdzającego i wyjaśniającego, które prowadzi rzecznik odpowiedzialności zawodowej budzi wiele emocji, dlatego należy go szczegółowo przedstawić. W trzeciej części tekstu, szczegółowo omawiającego ten temat, zajmiemy się zagadnieniami związanymi z zarzutami, z którymi mierzą się obwinieni lekarze oraz opiszemy, jak toczy się proces przed sądem lekarskim.
Gdy inwestorzy skontaktowali się z naszą pracownią z prośbą o zaprojektowanie układu funkcjonalnego wnętrza, byli już właścicielami lokalu usługowego usytuowanego w parterze budynku wielorodzinnego.
W maju 2022 r. Sejm przyjął ustawę zmieniającą przepisy, dotyczące sposobu ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych. Zmianie uległy współczynniki pracy, które są wykorzystywane przy wyliczaniu najniższego wynagrodzenia.
Nie każdy lekarz wie, że istnieją różne rodzaje błędów. Najczęściej wyróżniamy błędy: diagnostyczne, terapeutyczne, organizacyjne oraz techniczne. Dziś skupimy się na pierwszym z nich, czyli błędzie diagnostycznym, tzw. błędzie w rozpoznaniu.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Zdjęcia pantomograficzne są podstawowym elementem wstępnej diagnostyki radiologicznej pacjenta w codziennej pracy lekarza dentysty.
Autorka: lek. dent. Anna Gurniak
Co raz częściej implantolodzy się gają p o wszczepy ceramiczne. Czy zaopatrzenie protetyczne dwuczęściowych implantów cyrkonowych różni się od metod stosowanych przy implantach ty tanowych?
Przez ostatnie 10 lat przeprowadziłem kilkaset analiz finansowych oraz kilkadziesiąt indywidualnych audytów praktyk stomatologicznych i co bardzo ważne, p omimo popełnieniu wielu błędów, ostatecznie z sukcesem, współzarządzałem dwoma dużymi, wielofotelowymi praktykami stomatologicznymi.
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych, opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Dzieci poniżej trzeciego roku życia nie są w stanie wypluć pasty do zębów i mają tendencję do połykania znacznej jej części podczas szczotkowania. Małe dzieci są z tego powodu bardziej narażone na spożycie większych niż zalecane ilości fluoru, pochodzącego z pasty do zębów we wczesnym okresie życia. Dlatego rozwiązaniem jest stosowanie w pastach hydroksyapatytu.
Opis przypadku. Pacjentka lat 31 zgłosiła się do naszej praktyki z silnymi bólami w okolicy skroniowej oraz w okolicy lewego żwacza i potylicy.
Autor: lek. dent. Krzysztof Adamowicz
Stworzenie dobrze prosperującego gabinetu, to trudne zadanie, ale nie niemożliwe. Trzeba mieć szczegółowy plan działania. Zatem, o co należy zadbać na początku? Na jakie pytania trzeba poznać odpowiedzi, aby zacząć prowadzić własny gabinet?
Motywowanie pacjentów do wspólnych zdjęć w gabinecie – praktyczny poradnik
Należy podpatrywać działania konkurencji na Facebooku i Instagramie. Może w gabinecie, który powstał w okolicy wykonują zdjęcia w sposób na tyle nowoczesny, że wygląd naszego unitu w zestawieniu z nimi będzie sprawiał wrażenie bardzo „zakurzonego”?
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Temat postępowania sprawdzającego i wyjaśniającego, które prowadzi rzecznik odpowiedzialności zawodowej budzi wiele emocji, dlatego należy go szczegółowo przedstawić. W drugiej części tekstu, szczegółowo omawiającego ten temat, zajmiemy się zagadnieniami związanymi z zarzutami, z którymi mierzą się obwinieni lekarze oraz opiszemy, jak toczy się proces przed sądem lekarskim.
Każdy z lekarzy dentystów stanął lub stanie kiedyś przed koniecznością wyboru unitu do gabinetu. A wybór jest dosyć trudny, ponieważ oferta na polskim rynku jest wyjątkowo bogata.
Autor: Mirosław Burliński
Pacjentka zgłosiła się do gabinetu na początku marca 2020 r. z powodu odcementowania się korony zęba 15. Wykonano RVG diagnostyczne. W badaniu klinicznym stwierdzono ubytek próchnicowy, po którego opracowaniu nie uzyskano wystarczającej ilości tkanek twardych zęba do wykonania nowej korony. Ząb zakwalifikowano zatem do ekstrakcji.
Autor: dr Andrzej Bociąga
Lekarze nie boją się już słowa okluzja i coraz częściej sięgają po leczenie z użyciem artykulatorów, czy deprogramatorów. Problemem pozostaje mierzenie zmian, które zachodzą podczas leczenia okluzyjnego. Sposobów tych pomiarów jest kilka. Jednym z dokładniejszych jest wykorzystanie aparatu Freecorder Blue Fox.
Autor: lek. dent. Krzysztof Adamowicz
Wirusy zapalenia wątroby typu B i C, paciorkowce czy gronkowce, w tym szczepy oporne na metycylinę, to tylko niektóre z patogenów chorobotwórczych, stanowiących zagrożenie dla pacjentów gabinetów stomatologicznych i pracowników.
12 marca 2022 r. zaczęła obowiązywać ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. 2022 poz. 583). Kwestie związane z zatrudnianiem obywateli Ukrainy stały się przedmiotem licznych komentarzy. Wykonywanie pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez obcokrajowców (spoza UE) było obwarowane wieloma obostrzeniami.
Czy każdy pracownik placówki medycznej ma obowiązek podawania pacjentom swojego imienia i nazwiska? Czy tabliczki z imieniem i nazwiskiem oraz pełnioną funkcją powinny być przy stanowisku pracy? Czy trzeba nosić na fartuchu plakietkę ze swoim nazwiskiem?
Lekarze wiedzą lepiej niż ktokolwiek inny, jak ważne jest dochowanie należytej staranności. Czy lekarze wiedzą jednak, że ich działania nie powinny być oceniane przez pryzmat osiągniętego rezultatu? Kluczowe są wszystkie podjęte przez lekarza działania, a nie tylko sam efekt końcowy - istotą jest czy postępowanie zmierzało do osiągnięcia jak najlepszego rezultatu.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Dysplazja kostniwno-kostna (cemento-osseus dysplasia – COD) jest wykrywana w badaniach radiologicznych zwykle jako tzw. przypadkowe znalezisko, a jej diagnostyka nastręcza trudności lekarzom dentystom.
Autorka: lek. dent. Anna Gurniak
Inwestorzy byli w posiadaniu działki, na której planowali wznieść budynek przeznaczony na prowadzenie usługowej działalności medycznej – stomatologicznej.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
W poprzednim artykule wskazywałyśmy, że powikłanie medyczne i błąd medyczny to dwie, zupełne odrębne kwestie. Wymieniłyśmy również trzy przesłanki pociągnięcia do odpowiedzialności lekarza za błąd medyczny, którą jedną z nich była wina.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska – adwokat; Aleksandra Powierża – radca prawny
Wbrew pojawiającym się opiniom postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarza dentysty, wcale nie jest bez znaczenia i bez konsekwencji. Postępowanie to toczy się z powodu skargi pacjenta i rozpoczyna się od czynności sprawdzających oraz wyjaśniających. Jest to „mały proces karny”.
Alergia na lateks jest definiowana jako obecność swoistego przeciwciała immunoglobulinowego E (IgE) wobec białek lateksowych u osób, które mają różne objawy kliniczne na produkty zawierające lateks. W szczególności na tę alergię narażeni są lekarze, ale również problem pojawia się, gdy na fotelu usiądzie pacjent uczulony na lateks.
Pacjenci w wieku rozwojowym są szczególną grupą narażoną na urazy zębów. Często dochodzi do urazu, w którym niezbędne jest leczenie protetyczne. Artykuł opisuje na podstawie piśmiennictwa najkorzystniejsze i aktualne metody leczenia protetycznego w okresie rozwojowym.
Autorzy: lek. dent. Klaudia Konopka, dr n. med. Andrzej Suchorzewski
Nowy wariant genetyczny SARS-CoV-2, określony mianem Omikron, po raz pierwszy został zidentyfikowany w Botswanie i RPA w listopadzie 2021 roku, rozprzestrzenił się na całym świecie w ciągu zaledwie kilku tygodni, szybciej niż jakakolwiek wcześniej znana postać koronawirusa (1).
Autorzy: mgr Paulina Otto dr n. wet. Anna Golke dr hab. n. med. Tomasz Dzieciątkowski
Artykulacja oraz jej replika z wykorzystaniem artykulatora to podstawowy element, który wpływa na skuteczność leczenia. Musimy sobie zdać sprawę z ograniczeń w budowie artykulatorów. Jeśli nie zastosujemy właściwych poprawek nie będzie możliwe osiągnięcie właściwej replikę indywidualnej sytuacji pacjenta. Pamiętajmy, że mamy dwa rodzaje okluzji – okluzja statyczna i okluzja dynamiczna.
Autor: lek. dent. Krzysztof Adamowicz
W społecznym odbiorze leczenie w gabinecie stomatologicznym nie wiążę się z żadnymi niebezpieczeństwami, chyba jedynie z bólem. Jeżeli natomiast spojrzy się na statystyki to okaże się, że duża część lekarzy dentystów będzie mogło opowiedzieć własną historię, w której doszło do wstrząsu anafilaktycznego lub też do zatrzymania krążenia w trakcie zabiegu stomatologicznego.
Przy okazji rozbudowy zabytkowej kamienicy, w której na pierwszym piętrze funkcjonowało ambulatorium, inwestor chciał objąć zakresem prac także pomieszczenia wchodzące w jego skład. Przede wszystkim należało sprawdzić, czy spełniają one wymogi określone obowiązującymi przepisami i, w razie potrzeby, wprowadzić w placówce niezbędne zmiany.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Zabieg wg metody MIM II może zostać z powodzeniem przeprowadzony przy użyciu nieskomplikowanego zestawu instrumentów przez każdego lekarza dentystę oraz pozwala osiągnąć długotrwały, niezagrożony resorpcją efekt terapeutyczny.
Autor: dr med. dent. Armin Nedjat
Pod koniec 2021 r. Minister Zdrowia wydał rozporządzenie, wprowadzające obowiązkowe szczepienia przeciwko COVID-19 dla medyków. Jakie ono będzie niosło konsekwencje? Kto będzie karany – pracownik czy przychodnia (właściciel)? I czy niezaszczepiony lekarz bądź asystentka będą mogli uczestniczyć w pracach zespołu przy pacjencie?
Błąd medyczny i powikłanie to dwie, zupełnie odrębne kwestie. Aby pociągnąć lekarza do odpowiedzialności cywilnej muszą zaistnieć trzy przesłanki odpowiedzialności – szkoda, wina oraz związek przyczynowo-skutkowy.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska – adwokat; Aleksandra Powierża – radca prawny
Kontrola płytki nazębnej odgrywa istotną rolę w zapobieganiu i leczeniu chorób przyzębia. Większość schorzeń związanych z płytką rozpoczyna się od stanu zapalnego dziąseł, który, jeśli nie jest leczony, może rozprzestrzeniać się na kość wyrostka zębodołowego, powodując destrukcję całego aparatu zawieszeniowego zęba (1).
dr hab. n. med. Małgorzata Pawińska
Jakość wody używanej w unitach odgrywa ważną rolę w utrzymaniu odpowiedniej higieny i kontroli zakażeń krzyżowych. W 2012 roku powiązano śmierć pacjentki na zapalenie płuc z jej wizytą w gabinecie stomatologicznym. Jakości wody nie należy lekceważyć. Od niej może zależeć powodzenie leczenia. Dlatego na rynku pojawia się coraz więcej systemów dezynfekujących wodę w unitach.
We wrześniu 2021 r. minęły dwa lata od wprowadzenia istotnych zmian w prawie atomowym. W ciągu tych dwóch lat należało wdrożyć w placówkach medycznych rozwiązania, które narzuciło nowe prawo. Zatem minął już okres dostosowawczy, czy więc wszystkie zmiany zostały wprowadzone?
Pacjentka (lat 31) zgłosiła się do gabinetu w listopadzie 2015 roku z powodu dolegliwości bólowych okolicy zęba 46 (fot 1). Próchnica obejmowała dno komory – ząb został zakwalifikowany do usunięcia ze względu na brak możliwości leczenia protetycznego.
Autor: lek. dent. Magdalena Gryka-Deszczyńska
Dzieci obciążone zaburzeniami funkcjonowania tarczycy należą do grupy wysokiego ryzyka rozwoju choroby próchnicowej zębów oraz częściej niż u dzieci zdrowych obserwowane są u nich zmiany w obrazie błony śluzowej jamy ustnej. Próchnica występuje zarówno w uzębieniu mlecznym, jak i stałym, charakteryzuje się dynamicznym przebiegiem przy słabo widocznym obrazie klinicznym. Szczególnie istotne jest zapobieganie rozwojowi próchnicy oraz innych ostrych stanów zapalnych w jamie ustnej, gdyż przy istnieniu ogólnego osłabienia u dziecka mogą one prowadzić do rozwoju sepsy oraz stanu zagrożenia życia. Celem pracy jest przedstawienie problematyki opieki stomatologicznej nad dzieckiem z zaburzeniami funkcji gruczołu tarczowego.
Autorzy: KAROLINA KUŚMIERZ (1,A), MARIA LUIZA ORZECHOWSKA (2,F), MAGDALENA FLOREK-ŁUSZCZKI (1,F)
Inwestor kupił lokal usługowy w budynku mieszkalnym wielorodzinnym z usługami w parterze. Planował zaaranżowanie powierzchni 140 m² na działalność gabinetu stomatologicznego. Pomimo tego, że budynek powstał w 1986 r., spółdzielnia dysponowała dokumentacją projektową i wiele kwestii technicznych można było rozstrzygnąć na podstawie rysunków archiwalnych. Część informacji wymagała jednak sprawdzenia dla uniknięcia ewentualnych problemów na etapie wykonywania prac.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Każdy podmiot leczniczy musi udostępnić pacjentowi szereg niezbędnych informacji. To jakie informacje muszą być udostępnione wynika z ustawy o działalności leczniczej. Sposób udostępnienie tych informacji też nie jest dowolny. Zobaczmy jak, te obowiązki definiuje polskie prawo.
Sprzęt cyfrowy zaczyna być powszechnie używany w stomatologii. Dzięki temu możliwe są do realizacji między innymi całkowicie cyfrowe protokoły leczenia protetycznego. Czy systemy te są lepsze od konwencjonalnych? Czy dentyści są już gotowi, aby zmienić system pracy z tradycyjnego na cyfrowy?
Wielu pacjentów ignoruje zalecenia lekarzy dotyczące wizyt kontrolnych, uznając je za zbyteczne i bezsensowne. Nie da się ukryć, że wizyty kontrolne są niezmiernie ważnym czynnikiem leczenia, pozwalającym na bezpośredni kontakt pacjenta z lekarzem prowadzącym.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Zadaniem pasty do zębów jest czyszczenie powierzchni zębów, usuwanie płytki nazębnej, resztek jedzenia, przebarwień oraz biofilmu. W pielęgnacji jamy ustnej, wykorzystuje się efekt ścierający pasty do zębów. Maksymalne wartości ścieralności dla szkliwa i zębiny zostały zawarte w normie ISO 11609:2017. Określa też ona: z czego może składać się pasta, jakie są maksymalne stężenia fluorków oraz jak powinna być zapakowana.
Konwersję kości „miękkiej” w „twardą” (metamorfozę kostną – OMM) jesteśmy w stanie wykonać minimalnie inwazyjnie używając tzw. kondenserów oraz podstawowego wyposażenia gabinetu stomatologicznego o profilu ogólno-chirurgicznym. W 1994 r. Summers przeprowadził swój pionierski zabieg wewnętrznego podniesienia dna zatoki szczękowej za pomocą pierwszych osteotomów. Rok później w 1995 r. wprowadziłem do implantologii stomatologicznej ortopedyczne kondensery kostne.
Pacjentów trafiających do naszych praktyk z problemami dysfunkcji układu stomatognatycznego możemy podzielić na kilka grup, które mają istotne znaczenie z punktu widzenia terapii. Aby dokonać właściwego podziału potrzebujemy danych z wywiadu i analizy RTG oraz badania EMG i RM.
Autor: lek. dent. Krzysztof Adamowicz
Zmiana sposobu użytkowania lokalu usługowego na gabinet stomatologiczny
Inwestorka kupiła lokal usługowy o powierzchni 94,5 m² w prężnie rozwijającej się części warszawskiej Pragi. Znajdował się w parterze nowego, oddawanego do użytkowania budynku mieszkalnego z usługami na kondygnacji przyziemia. Gabinet stomatologiczny miał być pierwszą działalnością prowadzoną w lokalu. Projekt budowlany zakładał wydzielenie tylko pomieszczenia sanitarno-higienicznego.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
W ostatnim czasie do sądów i ubezpieczycieli wpłynęło bardzo dużo spraw, dotyczących roszczeń pacjentów, w stosunku do lekarzy, za złe, zdaniem pacjentów, postępowanie podczas leczenia. Choć do uznania winy lekarza dochodzi rzadko, to już na etapie roszczenia pojawiają się różne problemy. Jak im zapobiec i jak sobie z nimi radzić?
Każdy lekarz podejmując się leczenia pacjenta zobowiązuje się do dołożenia należytej staranności w tym procesie. Oceniając więc pracę lekarza bierzemy pod uwagę podjęte przez niego działania, a nie czy sam efekt został osiągnięty. Oznacza to, że lekarz nie ponosi odpowiedzialności za rezultat, o ile podjął właściwe działania zmierzające do wyleczenia pacjenta.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Przepisy dotyczące najniższego wynagrodzenia nastręczają dużo trudności. Znów się o nich zrobiło głośno, bo 1 lipca 2021 r. zaczęła obowiązywać znowelizowana ustawa. Zatem, kto i ile musi zarabiać? W jakich placówkach ustawa obowiązuje? Jakie są rządowe wytyczne? Jakie kary grożą pracodawcom?
Opis przypadku wszczepienia implantu w miejscu zęba 15 w pozycji subkrestalnej u kobiety w wieku 58 lat. Prace wykonano systemem Osstem TS.
Autorzy: dr n. med. mgr. inż. Marek Pużyński, dr n. o zdrowiu Alicja Stachura-Puźyńska
Lekarze dentyści otrzymują sprzeczne sygnały dotyczące komunikacji z pacjentami. Z jednej strony nowe przepisy wymagają od lekarzy lepszej komunikacji z pacjentami, a z drugiej pozwala się pracować osobom z zagranicy, które słabo znają język polski.
Ostry ból zęba najczęściej pojawia się w związku ze stanami zapalnymi miazgi lub tkanek okołowierzchołkowych otaczających ząb. Znieczulenie miejscowe jest środkiem farmakologicznym, który ma spowodować nie odczuwanie bólu przez pacjenta. Jednak sama iniekcja środka znieczulającego powoduje dodatkowe dolegliwości.
Ciąża jest okresem bardzo wielu zmian w organizmie. Zmiany dotyczą nie tylko ciała i fizjologii ciężarnej, ale też m.in.: sposobu życia, aktywności fizycznej, psychiki, zwyczajów higienicznych, składu jakościowego i ilościowego przyjmowanych posiłków. Częste podjadanie nie pozostaje bez wpływu na stan zdrowia jamy ustnej.
Autor: lek. dent. Magda Sierakowaka
Szkoła okluzji: Badanie napięcia mięśni żucia
Wykonanie aparatu okluzyjnego powinno być poprzedzone analizą badań napięcia mięśni żucia (EMG). Dopiero na podstawie wyników badań EMG, możemy stworzyć bardzo precyzyjny plan leczenia pacjenta z dysfunkcją.
Autor: lek. dent. Krzysztof Adamowicz
Gabinet przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnością powinien dawać im możliwość samodzielnego korzystania ze wszystkich pomieszczeń przeznaczonych.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Uszkodzenie nerwu trójdzielnego wynika z różnych przyczyn. Może nastąpić w związku z ekstrakcją „ósemki”, zabiegów chirurgii szczękowej, urazu mechanicznego czy wszczepienia implantów. Konsekwencją takiego uszkodzenia jest m.in. przewlekły ból, który ma wpływ na komfort życia pacjenta.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Badania obrazowe są obecnie jedną z podstawowych metod wykorzystywaną dla najlepszego planowania leczenia i jego wdrożenia. Technologia CBCT, zwana również tomografią stożkową, została stworzona dla potrzeb lekarzy dentystów oraz laryngologów.
Autor: lek. dent. Anna Gurniak
Szczotkowanie zębów jest najpopularniejszym mechanicznym sposobem kontroli biofilmu. Nie jest jednak w stanie całkowicie i skutecznie go usunąć. Musimy posiłkować się skuteczniejszymi metodami, takimi jak skaling czy piaskowanie.
Zespół pieczenia jamy ustnej (ang. burning mouth syndrome, BMS), według definicji Międzynarodowego Towarzystwa Bólów Głowy (The International Headache Society, IHS) jest to wewnątrzustne uczucie pieczenia i/lub zaburzenia smaku, które występuje pomimo braku patologicznych zmian w obrębie błony śluzowej jamy ustnej.
Czy lekarze stomatolodzy powinni informować pacjentów o implantach z cyrkonu, jako alternatywie do implantów tytanowych? Czy materiał, jakim jest „biała ceramika” ma potencjał w implantologii i czy mógłby zastąpić systemy tytanowe?
Pomimo licznych sugestii ze strony środowiska medycznego o przesunięcie terminów wprowadzenia nowych obowiązków związanych z systemami: P1, SIM itd., nie zmieniono daty ich wprowadzenia. Lekarze i lekarze dentyści zgłaszali liczne zastrzeżenia i uwagi, sygnalizując, że systemy nie są dobrze przygotowane. Jednak 1 lipca 2021 r. wprowadzono nowe obowiązki, nie bacząc na to, że pogłębią one tylko zamęt w środowisku medycznym. Wprowadzono je choć jeszcze nie uporano się z problemami związanymi z EDM, czyli elektroniczną dokumentacją medyczną.
Praca stomatologa związana jest z wykonywaniem zadań, wymagających dużej precyzji i dokładności, dlatego ważne jest, aby zadbać o właściwe oświetlenie gabinetu stomatologicznego, które zapewni komfort pracy lekarza.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Ekstrakcja zębów górnych trzonowych i przedtrzonowych może doprowadzić do powstania przetoki ustno-zatokowej. Jest to typowe powikłanie leczenia. Objawy towarzyszące powstaniu przetoki powodują, że pacjenci w powstaniu tego schorzenia upatrują winę lekarza i dochodzą roszczeń w związku z – ich zdaniem – nieprawidłowym leczeniem. Jak taka sytuacja wygląda w praktyce? Zapraszamy na analizę przypadku.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych, opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej.Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Na ile poważne jest zagrożenie, że lekarz odpowie karnie za brak separatora amalgamatu? Od początku roku 2021 wszedł wymóg posiadania separatora amalgamatu o skuteczności co najmniej 95 proc. Jednak jak się wydaje na razie bez sankcji karnej, ale czy na pewno? Okazuje się, żestosując inne przepisy lekarz może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej i ukarany nie tylko pozbawieniem wolności, ale nawet zamknięciem gabinetu.
Prawdopodobnie 1 lipca 2021 r. każdy gabinet, niezależnie czy wykonuje świadczenia komercyjnie, czy w ramach współpracy z NFZ, będzie musiał zintegrować swój system elektronicznej dokumentacji medycznej (EDM) z ogólnopolską platformą P1. Co to oznacza dla lekarza? Jakie musi podjąć
kroki, aby zintegrować swój system z bazą Ministerstwa Zdrowia?
Zębem zatrzymanym nazywamy ząb, który nie WYRŻNĄŁ się w terminiejego fizjologicznej erupcji (wg Karłowskiej w okresie 2 lat), a wierzchołek jego korzenia jest już w pełni uformowany. Wyróżniamyzęby zatrzymane całkowiciei częściowo, w zależności od objęcia zatrzymanego
zęba kością: pełne objęcie kością w zatrzymaniu całkowitym, częściowe objęcie kością w zatrzymaniu częściowym [1].
Autorzy: Lek. dent. spec. ortodoncji Adam Grobelny, lek. dent. rezydent Martyna Karnecka, lek. dent. rezydent Monika Solarek
Jakie są rodzaje maseczek ochronnych? Jaka jest ich skuteczność? Czy maski noszone w ambulatoriach powinny być inne od tych noszonych w sklepach? Wszyscy używamy maseczek, ale które rzeczywiście chronią, a które są jedynie atrapą? Jak to sprawdzić? Zebraliśmy informacje, poparte badaniami naukowymi na ten temat.
Autor: Zbigniew Raszewski
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Zabiegi przeprowadzane w ramach chirurgii stomatologicznej nie należą do najprzyjemniejszych dla pacjenta, ale również nie są najłatwiejsze dla lekarza. Ponadto, jak każdy zabieg, niosą za sobą ryzyko powikłań. Niezadowoleni z takiego stanu rzeczy pacjenci często w takich sytuacjach składają roszczenia. Oto jedna z nich.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Regulamin organizacyjny i Regulamin udzielania świadczeń to dwa odrębne dokumenty, mające zupełnie inne podstawy prawne. Często się zdarza, że są mylone bądź tych nazw używa się zamiennie, choć nie są one tożsame. Dlatego warto wyjaśnić, czym owe dokumenty są, z czego wynikają i co zawierają.
Chlorheksydyna jest jednym z najczęściej stosowanych środków antyseptycznych w stomatologii. Ma długotrwałe działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne o szerokim
spektrum działania. Radzi sobie również z wirusami. Wykazano, że zmniejsza krwawienie i stan zapalny dziąseł oraz redukuje płytkę nazębną.
Całkowita oczywistość, z jaką od prawie 50 lat wszczepiamy prawie wyłącznie implanty z tytanu nieuchronnie odchodzi do lamusa, ponieważ nasi pacjenci coraz częściej dopytują o mplanty ceramiczne. Jak wygląda zatem protetyka na cyrkonowym implancie dwuczęściowym? Dlaczego nie możemy zastosować tu technik bezpośrednio przeniesionych ze „świata tytanu“?
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych, opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik.
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Wszyscy doskonale wiemy, że COVID-19 przenosi się drogą kropelkową. Aby ograniczyć jego transmisję w gabinecie należy zminimalizować rozprzestrzenianie się aerozoli. W rzypadku gabinetu stomatologicznego jest to bardzo trudne. Wszak pracująca turbina czy kątnica „rozprasza” aerozole w obrębie nawet do 3 metrów od jamy ustnej pacjenta.
Gabinet stomatologiczny w lokalu mieszkalnym
Inwestorka skontaktowała się z naszą pracownią po znalezieniu lokalu, w którym zamierzała prowadzić działalność praktyki zawodowej gabinetu stomatologicznego. Budynek był w rakcie budowy, w związku z tym możliwe było wprowadzenie zmian lokatorskich. Lokal zaprojektowany w parterze budynku miał zapewniony dostęp dla osób niepełnosprawnych. Inwestorka omówiła z deweloperem kwestie możliwości montażu na elewacji reklamy swojego gabinetu.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
.
Pozostawienie w kanale zęba pacjenta złamanego fragmentu narzędzia mieści się w ryzyku, związanym z leczeniem. Pacjenci o tym nie wiedzą i uważają to za błąd medyczny. Dlatego wiele roszczeń dotyczy właśnie tej sytuacji. Pozostawienie narzędzia w kanale nie powoduje odpowiedzialności lekarza, ale niepowiadomienie o tym pacjenta już tak. Zobaczmy to na przykładzie.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Pacjent ma prawo do dostępu do swojej dokumentacji medycznej. Na jego żądanie musimy mu taką dokumentację wydać. Jak to zrobić zgodnie z polskimprawem?
Zapalenie błony śluzowej wokół implantu jest prekursorem zapaleniaokołowszczepowego, podobnie jak zapalenie dziąseł w przypadku zapalenia przyzębia. Istnieje ciągłość od zdrowej błony śluzowej wokół implantu, przez zapalenie błony śluzowej wokół implantu, do periimplantitis.
Niektóre płukanki do ust skutecznie eliminują wirusa SARS-CoV-2. To bardzo dobra wiadomość dla stomatologów. Oczywiście płukanką choroby nie wyleczymy, ale możemy zniwelować rozprzestrzenianie się wirusa w gabinecie. Wystarczy, aby pacjent przed zabiegiem wypłuka profilaktycznie jamę ustną.
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych, opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik.
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Wykonywanie obowiązków pracowniczych wiąże się z wykorzystaniem narzędzi lub sprzętów, które są własnością pracodawcy. W przychodni jest to wyposażenie gabinetu stomatologicznego (unit, końcówki, mikrosilniki, RTG czy laser), a także służbowe komputery,komputery, telefony czy pojazdy.
Bez względu na rodzaj zabiegu, wykonywanego przez lekarza dentystę, pacjent jest poddany stresowi. Zjawisko to było wielokrotnie opisywane w literaturze, a autorzy podawali różne tego przyczyny.
Autor: Piotr Chmielowski
Blizna to finalne stadium procesu gojenia się każdej rany. W dermatologii klasyfikujemy je do grupy wykwitów wtórnych, które powstają na skutek odnowy ubytku łącznotkankowej części skóry właściwej.
Autor: Jacek Tulimowski
Przeciążenia zwarciowe działają, pod wpływem mechanizmów kompensacyjnych organizmu, destrukcyjnie zarówno na zęby i mięśnie, jak i na struktury wewnętrzne stawów skroniowo‑żuchwowych. To z kolei prowadzi do zaburzeń zwarciowych centrycznych (zaciskanie zębów), jak i ekscentrycznych (zgrzytanie zębami).
Gdy inwestorzy skontaktowali się z naszą pracownią, mieli już wybrany lokal usługowy, w którym planowali prowadzić działalność gabinetu stomatologicznego.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Nowe zasady przekazywania informacji w gabinetach
W 2021 roku ustawa o prawach pacjenta zmieni się tylko w jednej kwestii, tj. prawa do informacji. 6 września 2021 r. zaczną obowiązywać przepisy, wspomagające osoby ze szczególnymi potrzebami. Celem zmian będzie ułatwienie tym osobom kontaktu z lekarzem.
Za wynalazcę pierwszej formy nici dentystycznej jest uznawany Levi Spear Parmly, dentysta z Nowego Orleanu, który w 1819 roku zalecił przeciąganie nici jedwabnej przez szpary między zębami, aby usunąć wszystko to, czego żadna szczoteczka nie była w stanie usunąć.
Autor: lek. dent. Magda Sierakowaka
Profesjonalne wybielanie zębów w gabinecie, wybielanie przy użyciu lasera, metody nakładkowe, stosowanie pasków i lakierów wybielających – przegląd najczęściej stosowanych technik wybielania. Jakajest ich skuteczność. Jakie są wady i zalety każdej z nich.
Autor: lek. dent. Magda Sierakowaka
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych, opublikowanych ostatnio na łamachzagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik.
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Dezynfekcja rąk w dobie pandemii
COVID-19 Według WHO każdego roku u milionów ludzi na całym świecie pojawiają się infekcje, którerozwijają się, ponieważnie stosowano odpowiednich procedur podczas opieki i leczenia. Aby to wyeliminować, konieczne jest zachowanie wysokich standardów higieny, między innymi przez proces mycia i dezynfekcji rąk. Szczególnie teraz, w dobie pandemii COVID-19, jest to szczególnie istotne.
Roszczenia pacjentki po leczeniu protetycznym
W niniejszej analizie przypadku opiszemy roszczenia pacjentki, kierowane do placówki medycznej, w związku z leczeniem protetycznym. Z tego rodzaju roszczeniami spotykamy się dosyć często. Najczęściej pacjenci podnoszą sprawy związane z: trudnościami w adaptacji protez, niedopasowaniem uzupełnienia protetycznego czy powikłaniami dotyczącymi nieprawidłowego wykonania i założenia mostów.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
Zarządzanie majątkiem gabinetu
O Elektronicnej Dokumentacji Medycznej napisano już wszystko. A jednak, w dobie COVID- 19, nawet zagorzali przeciwnicy e-recept czy e-zwolnień muszą zauważyć, że są one bardzo przydatnym rozwiązaniem. To samo można powiedzieć o systemie do EDM.
Czy lekarz prowadzący indywidualną praktykę lekarską będzie mógł zatrudniać innych lekarzy? Dyskusja ta bezskutecznie toczy się już od wielu lat.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Lekarz dentysta to bez wątpienia jeden z najbardziej narażonych na roszczenia finansowe zawodów. Dlaczego tak się dzieje? Z punktu widzenia pacjenta – wizyta u dentysty – to nie najprzyjemniejsze doświadczenie, a wielu pacjentów zgłasza się na wizytę, gdy już boli.
Autorki: Karolina Podsiadły-Gęsikowska; Aleksandra Powierża
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik.
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Dokumentacja medyczna jest prowadzona w formie elektronicznej – taki zapis pojawił się w nowym rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania.
2021 rok tuż, tuż. Wielu lekarzy zadaje sobie pytanie dotyczące wdrożenia systemu Elektronicznej Dokumentacji Medycznej (EDM). Według przepisów, prawie każdy lekarz od 1 stycznia 2021 r. musi prowadzić dokumentację medyczną w wersji elektronicznej.
Pandemia zahamowała rozwój gospodarczy, ale także wymusiła zmiany w dostępie do placówek podstawowej ochrony zdrowia i gabinetów specjalistycznych. Dostrzegalny jest spadek korzystania z usług medycznych, w przypadkach niezwiązanych z COVID-19.
Wirus SARS-CoV-2 może pozostawać zdolny do życia przez okres od ośmiu godzin (na powierzchniach wykonanych z miedzi) do kilku dni (na plastiku).
Złoto w stomatologii po raz pierwszy zastosowano ponad 2500 lat temu. Lekarze dentyści wciąż z chęcią je wykorzystują.
Cukrzyca (łac. diabetes mellitus) to choroba zaliczająca się do grupy chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią, czyli podwyższonym stężeniem glukozy we krwi.
Autor: lek. dent. Katarzyna Chybalska
Najczęściej, gdy inwestor kupuje lub wynajmuje lokal, w którym ma zamiar prowadzić działalność, przy projektowaniu musimy przyjąć pewne niezmienne jego elementy, takie jak lokalizacja drzwi wejściowych, okien, instalacji w budynku i do nich dopasować układ funkcjonalny wnętrza.
Jak powinna wyglądać komunikacja pomiędzy gabinetem stomatologicznym a pracownią protetyczną? Mam na myśli sytuację, w której należy przekazać do pracowni informację o kolorze odbudowy jaka ostatecznie ma trafić do pacjenta.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik.
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
O skutecznych sposobach zabezpieczenia lekarza dentysty w czasie pracy z lek. stom. Pawłem Radochem rozmawia red. naczelny Nowego Gabinetu Stomatologicznego Piotr Szymański.
Punktem wyjścia do napisania tego artykułu były dwa nowe wyroki sądowe, które dotyczą prawa pacjenta do informacji. I choć obydwa podkreślają wagę tego prawa, to prezentują odmienne spojrzenie na tę kwestię. Dlatego warto poznać obydwa, by zrozumieć, jak ważne jest, nie tylko prawidłowe informowanie pacjenta, ale również prawidłowe prowadzenie dokumentacji medycznej.
Celem tego artykułu jest przybliżenie różnych technologii, które są wykorzystywane do walki z wirusem COVID-19. Jak wiemy, wirus ten rozprzestrzenia się drogą kropelkową i zostaje naniesiony na powierzchnie, pozostając na nich przez pewien czas. Na przykład w jednym z badań stwierdzono, że wirus przeżywa w powietrzu, w postaci drobnego aerozolu, do 3 godzin, na plastiku i stali nierdzewnej do 72 godzin, na miedzi do 8 godzin, a na porowatych powierzchniach, takich jak karton, do 4 godzin.
Odbudowa zębów utraconych przez pacjenta jest procesem technologicznym złożonym z kilku etapów, które realizuje zespół: lekarz – pacjent – pracownia rentgenowska – pracownia protetyczna – laboratorium. Każdy z tych etapów musi być przeprowadzony przy użyciu odpowiednich metod. Staramy się sięgać po obecnie najlepsze i najnowocześniejsze rozwiązania, a one pozwalają nam na wykonanie bardzo dobrej pracy.
Autor: Dr n. med. mgr. inż. Marek Pużyński
Okluzja statyczna i dynamiczna. Jeśli zaczniemy zmieniać kąty, pod jakimi ustawione są kłykcie, zaobserwujemy wędrowanie pierwszego kontaktu na zębach trzonowych – kontakt ten nie pozwoli na zwarcie łuków i uzyskanie kontaktów na zębach przednich.
Autor: lek. dent. Krzysztof Adamowicz
Inwestorka szukała pod Warszawą lokalu, w którym mogłaby prowadzić działalność gabinetu stomatologicznego z trzema unitami. Była już właścicielką jednego podmiotu i zależało jej na tym, aby nowy gabinet znajdował się w jego pobliżu. Gdy dowiedziała się o planach powstania w okolicy budynku z lokalami usługowymi, od razu zainteresowała się tematem i zarezerwowała jeden z nich dla swojej działalności.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik.
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Pełna nawigacja w dziedzinie implantologii staje się być codziennością w gabinetach, chcących zapewnić najwyższą jakość świadczonych usług. Zabiegi implantacji stają się coraz bardziej dostępne dla pacjentów.
Autor: lek. dent. Laura Sebzda-Masłowska
W kwietniu 2020 r. zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania. Przewiduje ono, że od początku 2021 r. dokumentacja medyczna powinna być prowadzona w formie elektronicznej. Są jednak pewne wyjątki od tej reguły.
Trwająca pandemia SARS-CoV-2 przyczyniła się do mocniejszego wejścia w świat informatyki. Nie inaczej jest z branżą medyczną, która nomen-omen była jedną z tych, która broniła się przed ucyfrowieniem. Teraz lekarze wystawiają e-Zwolnienia, e-Recepty, prowadzą e-Porady.
Ruszyła rejestracja Indywidualne prezentacje wideo „na żywo” na stoiskach blisko 50 wystawców, targowe promocje dostępne wyłącznie online, a także: bezpłatne webinary, emocjonujące debaty i konsultacje ekspertów – będą solą pierwszych wirtualnych targów stomatologicznych w Polsce Virtual Denta Exhibition by CEDE. Będzie interaktywnie, kreatywnie, bezpiecznie i bez opłat.
Autor: Łukasz Sowa
Jaka konstrukcja jest lepsza: oparta na zębach własnych czy na wszczepach implantologicznych? By dokonać najlepszego wyboru potrzebny jest czas na przedyskutowanie z pacjentem różnych rozwiązań.
Autor: Dr n. med. mgr. inż. Marek Pużyński
Publikujemy opis jednego z trudniejszych przypadków przemieszczenia krążka stawu skroniowo-żuchwowego, jakiego leczenia podjęliśmy się w naszej placówce.
Autor: lek. dent. Krzysztof Adamowicz
Inwestor przez długi czas prowadził poszukiwania odpowiedniego lokalu, w którym możliwe byłoby prowadzenie praktyki stomatologicznej przy spełnieniu wszystkich wymagań wynikających z obowiązujących przepisów
Aż 80 proc. sprzedanych modeli Toyoty C-HR, to samochody w wersji hybrydowej. Dlatego nowa wersja tej sportowo-terenowej Toyoty wzbudza duże zainteresowanie. Tym bardziej, że w samochodzie zainstalowano sporo nowych systemów.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Terapia ozonem stosowana jest do celów medycznych od XIX wieku i stała się nieodłącznym elementem leczenia chorób, szczególnie w takich dziedzinach jak: dermatologia, laryngologia, ginekologia, okulistyka, chirurgia i stomatologia.
Autor: Dr n. med. Lidia Pijankowska-Beksa
Dlaczego jeździmy na wystawy stomatologiczne? Zobaczyć nowinki sprzętowe, porównać produkty, wynegocjować dobre warunki zakupu? Jasne. Dla wielu liczą się również wiedza i emocje.
Psychika człowieka jest skonstruowana tak, że pierwsze wrażenie na temat nowo poznanej osoby wyrabiamy sobie w kilka – wykład wprowadzający do zagadnień związanych z dysfunkcjąlub kilkanaście sekund. Oceniamy ją przez pryzmat tego, co widzimy. Zadbane zęby to najlepsza wizytówka. W aspekcie poprawy estetyki, najczęściej zgłaszanym celem wizyty jest poprawa koloru zębów. Popularnym elementem codziennej praktyki stomatologicznej od kilku dekad jest wybielanie zębów żywych [6].
Wywiad z lek. dent. Małgorzatą Stępniak-Kirilow, właścicielką Kirilov Dental Clinic w Zielonej Górze.
Wirusy brodawczaka ludzkiego (Human Papillomavirus – HPV) to grupa wirusów, będąca wciąż najczęstszą przyczyną chorób przenoszonych drogą płciową. Stanowią one poważny problem epidemiologiczny zarówno w krajach rozwiniętych jak i rozwijających się.
Autorzy: Monika Wojtaszewska, Karol Czajka, Anna Kapica, Joanna Siniarska, Katarzyna Perek, Marta Prokop
Pacjentka lat 34, zgłosiła się do naszej praktyki pod koniec 2017 roku z problemem bólów i zawrotów głowy, które wystąpiły po wypadku komunikacyjnym. Podczas wypadku doszło do poważnego urazu czaszkowo-mózgowego.
Autor: lek. dent. Krzysztof Adamowicz
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik.
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Rozmawiając z osobami z naszej branży stomatologicznej, mam wrażenie, że nie każdy z lekarzy wie, na jakim obecnie poziomie jest stomatologia cyfrowa. W zasadzie nie powinniśmy się temu dziwić. Jest to tak dynamicznie rozwijający się dział, że nie sposób jest znać wszystkie nowinki, nie wspominając o ich stosowaniu.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Lekarze zaczęli otwierać swoje gabinety, ale stosują nowe procedury przyjmowania pacjentów.
W związku z zagrożeniem epidemiologicznym możliwe jest wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z praw pacjenta. Należy jednak takie ograniczenia wprowadzać bardzo ostrożnie.
Jakim sposobem zrobić to najskuteczniej?
CEDE: czas na targi wirtualne i powrót do Łodzi!
We wrześniu wystawa wirtualna, a w dniach 3-5 grudnia 2020 roku tradycyjna w Łodzi – to nowy plan organizatorów CEDE na czas ekonomicznego spowolnienia branży.
Z powodzeniem może być wykorzystywany do zwalczania wirusów, sterylizowania urządzeń i pomieszczeń. Jego zastosowań jest naprawdę wiele.
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika”publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych opublikowanyc ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Pacjent lat 56, zgłosił się do naszej praktyki z problemem ograniczenia szerokości otwarcia szczęk. Dodatkowo narzekał na nieprzyjemne odgłosy występujące podczas jedzenia, odczuwalne w okolicy lewego ucha.
Autor: lek. dent. Krzysztof Adamowicz
Inwestor początkowo nosił się z zamiarem kupna lokalu usługowego w istniejącym budynku i zaaranżowania go na potrzeby ambulatorium stomatologicznego. Planował wydzielenie trzech gabinetów stomatologicznych, pracowni RTG i osobnej sterylizatorni.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Pytania najczęściej kierowane przez lekarza do prawnika dotyczą sposobu przekształcenia indywidualnej praktyki lekarskiej w podmiot leczniczy. Z czym to się wiąże? Jak to zrobić? Przybliżę Państwu tematykę związaną z rejestracją podmiotu leczniczego.
Temat separatorów amalgamatu trochę w ostatnim czasie ucichł. To znaczy obowiązek posiadania separatorów w gabinetach stomatologicznych jest, jednak nikt nie sprawdza, czy lekarze rzeczywiście zamontowali separatory.
W 2020 roku zmieni się wiele przepisów księgowych. Paragon, na podstawie którego ma być wystawiona faktura musi ZAWIERAĆ NUMER NIP. Zmienią się zasady rozliczania niezapłaconych faktur, powstanie Baza Danych Odpadowych związanychz prowadzeniem działalności i wystawianiem faktur.
Bez konieczności odwoływania się do norm prawnych można stwierdzić, że jakiekolwiek sytuacje, w których lekarz dentysta udziela świadczenia zdrowotnego po spożyciu alkoholu, są niedopuszczalne i powinny być piętnowane.
Cyfrowy zawrót głowy Postęp cyfryzacji pozwoli w przyszłości na szybsze i dokładniejsze ustalenie zwarcia centralnego, na podstawie wszystkich używanych koncepcji.
Autor: lek. dent. Krzysztof Adamowicz
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik.
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Węgiel aktywny trafił na listę zdrowotnych trendów kilka lat temu. Początkowo był barwiącym dodatkiem do napojów i potraw, nadającym im niebanalnego koloru. Ogromną popularność zyskały między innymi czarne lody, czarna latte, gofry czy bułki do burgerów. Przypisywano mu poza zmianą barwy pokarmów czy kosmetyków również działanie prozdrowotne, polegające na detoksykacji organizmu.
Autor: lek. dent. Magda Sierakowaka
Kilka lat temu postanowiłem poprawić swój uśmiech i udałem się na pierwszą wizytę do ortodonty. To co na początku zauważyłem wchodząc do gabinetu to wielki stos modeli gipsowych poukładanych w pojemnikach na regałach.
Bardzo ważną decyzją, jaką musi podjąć każdy inwestor chcący otworzyć własną placówkę, jest wybór lokalu, w którym będzie prowadzona działalność.
Jeśli prowadzą Państwo działania marketingowe własnego gabinetu lub kliniki z pewnością zastanawiacie się, co można jeszcze zrobić, by efektywnie „promować” usługi, a liczba nowych pacjentów w placówce wyraźnie wzrosła.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Dlaczego jeździmy na wystawy stomatologiczne? Zobaczyć nowinki sprzętowe, porównać produkty, wynegocjować dobre warunki zakupu? Jasne. Dla wielu liczą się również wiedza i emocje.
Co może lekarz, a co lekarz dentysta
Lekarz, w 1992 r. odbył szkolenie specjalizacyjne z zakresu chirurgii stomatologicznej i zdał przewidziany egzamin, uzyskując stosowne urzędowe potwierdzenie.
Rozwój działalności gospodarczej, niezależnie od jej profilu, wiąże się z podejmowaniem przez przedsiębiorców działań promocyjnych w celu reklamowania oferowanych produktów lub usług.
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Leczenie resorpcji wewnętrznych i zewnętrznych za pomocą materiałów bioaktywnych
Rozległa wewnętrzna lub zewnętrzna resorpcja korzeni zęba oraz głęboka próchnica korzeniowa stanowi często wyzwanie dla lekarza stomatologa. Zdarza się, że takie zęby są usuwane i zastępowane uzupełnieniami protetycznymi stałymi, takimi jak implanty czy mosty.
Z początkiem nowego dziesięciolecia wiele osób stawia sobie pytanie, jak będzie rozwijała się nasza cywilizacja? Dentyści myśląc o swoim zawodzie, zastanawiają się, w którą stronę rozwinie się stomatologia?
Niemal każdy mikroskop zabiegowy, dostępny na rynku, może być podłączony do urządzeń zewnętrznych wyświetlających lub archiwizujących obraz. Aby było to możliwe potrzebny jest tzw. tor wizyjny podłączony do mikroskopu.
Jak wykazały badania epidemiologiczne, proces próchnicowy przede wszystkim dotyczy powierzchni żujących pierwszych zębów trzonowych.
Autor: lek. dent. Magda Sierakowska
Szkoła Okluzji. Diagnostyka dysfunkcji układu narządu żucia
Wstępna diagnostyka dysfunkcji układu narządu żucia z przeważającą komponentą stawową- analiza RTG, EMG i zapisu wolnych ruchów żuchwy – opis przypadku.
Autor: lek. dent. Krzysztof Adamowicz
Ostatnio pisałem o skanerach wewnątrzustnych i laboratoryjnych. Mam nadzieję, że w jakiś sposób zobrazowałem Państwu możliwości, jakie dają te urządzenia i zachęciłem przynajmniej do zastanowienia się nad zaletami posiadania takiego sprzętu.
Coraz więcej lekarzy dentystów decyduje się na rozszerzenie profilu działalności o usługi medycyny estetycznej. Są one coraz bardziej popularne wśród pacjentów.
Autorzy: Michał Katarzyński, Małgorzata Kasprzak-Guzek
Znalezienie odpowiedniego lokalu, spełniającego wszystkie wymogi określone przepisami, tak aby mogła być w nim prowadzona działalność gabinetu stomatologicznego, odpowiadającego inwestorowi pod względem lokalizacji i ceny, jest często trudnym zadaniem.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
75 proc. pacjentów obawia się bólu podczas leczenia zębów — wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie PTS.
Na pytania przysłane do redakcji Nowego Gabinetu Stomatologicznego, dotyczące wprowadzenia e-dokumentacji do gabinetów lekarskich, odpowiada Grzegorz Żyjewski, niezależny specjalista do spraw systemów informatycznych.
Na pytania Czytelników odpowiada prawnik dr Maciej Gibiński.
W codziennej praktyce można spotkać się z wieloma nietypowymi sytuacjami, należy jednak pamiętać, że to na lekarzach ciąży odpowiedzialność za podejmowane decyzje.
W cyklu „Przegląd nauki okiem Łukasika” publikujemy streszczenia najciekawszych prac naukowych opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej. Przeglądu dokonuje lek. dent. Tomasz Łukasik.
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Od 8 stycznia 2020 roku, wszyscy lekarze niezależnie czy prowadzą dokumentację elektroniczną, czy nie, muszą być zalogowani do systemu P1. W systemie tym zostanie wygenerowany certyfikat, który umożliwi wystawianie e-recept. Przypomnijmy, że od 1 stycznia 2020 roku recepty będą wystawiane tylko elektronicznie.
Przewidywalność przebiegu leczenia jest cechą najbardziej pożądaną przez lekarzy dentystów jak i samych pacjentów. Nie zawsze można przewidzieć wszystkie komplikacje śród i pozabiegowe, jednak praca lekarza winna zawsze cechować się najwyższą starannością w osiągnięciu możliwie jak najlepszego efektu leczniczego. Przewidywalność w jakiejkolwiek dziedzinie można osiągnąć na etapie planowania wykonywanych procedur. Sytuacja ma się podobnie w dziedzinie chirurgii stomatologicznej i implantologii.
Autorzy: lek. dent. Jakub Lipski i lek. dent. Natalia Partyka
Ponad 120 lat temu został wynaleziony kwas acetylosalicylowy, potocznie nazywany aspiryną – lek, który do dziś cieszy się ogromną popularnością. Każdego dnia tysiące ludzi na świecie sięgają po niego przy pierwszych objawach przeziębienia i w ramach profilaktyki powikłań krążeniowych.
Aby spełnić wymogi aktualnie obowiązującego Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2019 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą, należy zwrócić uwagę nie tylko na wydzielenie określonych pomieszczeń oraz funkcjonalne ich rozplanowanie, ale także na zastosowanie w nich odpowiednich materiałów wykończeniowych.
Postęp technologiczny, którego jesteśmy świadkami wciąż przyspiesza. Szczególnie widać to w cyfryzacji praktycznie wszystkich możliwych czynności. Motoryzacyjne marki premium prześcigają się we wdrażaniu nowych technologii.
Strona internetowa to wizytówka gabinetu stomatologicznego, miejsce do publikowania informacji na temat świadczonych usług, danych kontaktowych oraz możliwość rejestracji on-line. Strona internetowa nie jest reklamą, choć w niektórych przypadkach takie znamiona może mieć.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Pytania najczęściej kierowane przez lekarza do prawnika dotyczą sposobu przekształcenia indywidualnej praktyki lekarskiej w podmiot leczniczy. Z czym to się wiąże? Jak to zrobić? Dzisiaj przybliżymy Państwu tematykę związaną z rejestracją podmiotu leczniczego.
Właściciele gabinetów dentystycznych mogą odetchnąć z ulgą. Sejm RP uchwalił ustawę zmieniającą ustawę o zmianie ustawy – Prawo Atomowe oraz ustawy o ochronie przeciwpożarowej.
Procedury sanitarne na wezwanie
Liczba procedur i standardów, które musi spełnić gabinet stomatologiczny może przyprawić o… ból zęba. Trzeba pamiętać, że na lekarzu dentyście oprócz opracowania szczegółowych procedur postępowania ciążą również obowiązki w zakresie zapobiegania chorobom zakaźnym, obowiązki statystyczne.
Rozwój obecnego świata zależy od trzech obszarów: informatyki, inżynierii biomedycznej i inżynierii materiałowej. Te trzy wzajemnie przenikające się obszary będą dyktować nam warunki, w jakich najbliższych latach będziemy żyć.
Jak się zabrać za wdrożenie systemu informatycznego w gabinecie? Dlaczego informatyzacja w służbie zdrowia idzie tak opornie?
Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę dotyczącą wdrażania rozwiązań w obszarze e-zdrowia, która dotyczy m.in. ułatwień wystawiania recept oraz określania poziomu refundacji produktów leczniczych i wyrobów medycznych.
Stomatologia jest dziedziną medycyny, która w sposób szczególny bazuje na praktyce, udziale inżynierii oraz technologii materiałowej i informatyce. Endodoncja to dziedzina, w której rozwój jest najszybciej dostrzegany przez lekarzy, ale też bardzo pożądany.Membrany izolujące O koferdamie zapewne słyszeli już wszyscy dentyści. Jednak pomysł izolacji zębów z zastosowaniem gumowej membrany w stomatologii nie jest odkryciem XXI wieku.
Pacjent stomatologiczny z astmą na każdej wizycie powinien mieć ze sobą skuteczny lek do przerywania napadu.
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Dla większości pacjentów wizyta u stomatologa kojarzy się z nieprzyjemnymi odczuciami. Staramy się więc zrobić wszystko, aby odwrócić ich uwagę od czynności wykonywanych w czasie zabiegu.
W pierwszym etapie oprogramowanie Slicer wykorzystywano do budowy modeli anatomicznych, w których niewielkie, a istotne szczegóły były łatwiejsze do identyfikacji.
Autor: lek. dent. Krzysztof Adamowicz
Każdy, kto szukał lokalu odpowiedniego do prowadzenia w nim działalności leczniczej, wie, jak trudno znaleźć taki, który spełniałby stawiane mu wymagania.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Do 800 zł dofinansowania na zakup programu do e‑dokumentacji udzieli NFZ.
Na pytania Czytelników odpowiada Grzegorz Żyjewski, specjalista do spraw systemów informatycznych w firmie Hakon Software.
Jak dokumentować udzielanie świadczeń leczniczych osobom nieletnim?
Błędne zrozumienie etiopatogenezy zapalenia przyzębia – od tego najczęściej się zaczyna się problem w leczeniu periodontologicznym.
Na placówkach wykonujących diagnostykę obrazową spoczywa obowiązek kontroli sprzętu radiologiczbrzeżnego, którym się posługują. Promieniowanie jonizujące stanowi rzeczywiste i potencjalne zagrożenie. Dlatego kluczowe jest przestrzeganie przepisów prawa atomowego, którego celem jest stworzenie bezpiecznego systemu wykorzystywania tego rodzaju energii.
Streszczenia najciekawszych prac naukowych opublikowanych ostatnio na łamach zagranicznej prasy stomatologicznej.
Autor: lek. dent. Tomasz Łukasik
Stan nagłego zagrożenia zdrowotnego może wystąpić w każdym miejscu i czasie.
Autor: prof. dr hab. Jerzy Robert Ładny
Materiał kompozytowy Omnichroma firmy Tokuyama jest on dostępny w dwóch kolorach: opakerowym i kolorze uniwersalnym. Według producenta możliwe jest użycie jednego koloru w 90% przypadków klinicznych zamiast całej gamy kolorów.
Wędzidełko może zagrażać zdrowemu dziąsłu wówczas, gdy jest ono zbyt blisko przyczepione w kierunku dziąsłaradiologiczbrzeżnego, kiedy jest pociągane przez mięśnie lub gdy wpływa na jakość kontroli płytki nazębnej.
Autorzy: Jakub Lipski, Natalia Partyka
Zgodnie z nowym raportem, przewiduje się, że światowy rynek medycyny estetycznej osiągnie wartość 17,07 mld dol. do 2023 r.
Autor: Małgorzata Kasprzak-Guzek
Wywiad z dr Hanną Osuch i dr Ewą Pieczyńską, współwłaścicielkami Gabinetu Stomatologiczno- Protetycznego ArtDent w Krakowie.
Pięć lat temu na warszawskiej Białołęce powstała pierwsza placówka Centrum Ortodontycznego Rock Your Smile. Stale rosnąca liczba pacjentów sprawiła, że otwarte zostały kolejne ambulatoria w innych dzielnicach Warszawy. Teraz inwestor postanowił rozszerzyć swoją działalność poza stolicę i stworzył poznański oddział firmy.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
1 stycznia 2019 roku weszło w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego w sprawie rtęci (jego oznaczenie to 2017/852). Po 1 stycznia 2021 r. wszystkie separatory będą musiały zatrzymywać cząstki amalgamatu na poziomie 95%. Obecnie taki wymóg stawiany jest tylko nowym urządzeniom.
Obowiązki administratora danych osobowych, w jednostce udzielającej świadczeń leczniczych, dotyczą ochrony danych nie tylko pacjentów, którym udzielane są świadczenia, ale również danych pracowników zatrudnionych w jednostce.
W Polsce w wyniku prywatyzacji sektora medycyny ambulatoryjnej (w tym stomatologii) w latach 90. doszło do sytuacji, w której ponad 90% lekarzy dentystów prowadzi własną jednoosobową działalność gospodarczą. Chcąc nie chcąc, lekarze są zmuszeni do zakładania działalności, ponieważ inaczej nie mogliby wykonywać, wyuczonego za państwowe pieniądze, zawodu.
Autorzy: Agnieszka Ruchała-Tyszler, Łuksz Tyszler
Czwartego maja weszły w życie ważne zmiany w przepisach dotyczących opłat za udostępnienie dokumentacji medycznej. Nowe zasady są efektem zmian, zawartych w ustawie wprowadzającej unijne rozporządzenie o ochronie danych osobowych, czyli tzw. RODO.
Kątowe zapalenie jamy ustnej (cheilitis angularis) jest kliniczną diagnozą większości zmian w obrębie jednego lub obu kątów ust. Zmiany te mają różną etiologię, najczęściej zakaźną. Zapalenie dotyczy najczęściej jednocześnie skóry i błony śluzowej w okolicy kątów ust. Klinicznie charakteryzują się maceracją tkanek, rumieniem, szczelinowatymi nadżerkami, a nawet rozpadlinami, które przy szerszym otwieraniu ust wykazują tendencję do krwawienia.
Wielu lekarzy stomatologów cierpi na bóle pleców związane z niewłaściwą pozycją pracy. Sprawa bardzo często dotyczy również asystentek stomatologicznych. Problem ten został zdefiniowany jako nowa jednostka chorobowa – zaburzenie mięśniowo-szkieletowe (MSD). Jednym ze sposobów ograniczenia występowania tej choroby u lekarzy dentystów jest ergonomiczna pozycja pracy. W jej osiągnięciu może pomóc stosowanie lup stomatologicznych o odpowiednio dobranej odległości roboczej.
Zabiegi z zakresu stomatologii zachowawczej możemy dobrzewykonywać w jamie ustnej pacjenta, kiedy mamy do tego odpowiednie warunki. W głównej mierze ważny jest fakt, aby pole operacyjne było nad dziąsłem. Wówczas na leczony ząb możemy założyć koferdam oraz odpowiednie formówki i mieć możliwość efektywnej pracy stosowanymi materiałami stomatologicznymi.
Instrumenty stomatologiczne to narzędzia służące do mechanicznego opracowywania twardych tkanek zęba oraz materiałów stomatologicznych za pomocą wierteł i innych narzędzi rotacyjnych. Ze względu na prędkość obrotową podczas pracy dzielimy je na szybko i wolnoobrotowe. Czym różnią się turbiny drogie, od tych tanich, czy tylko ceną?
Autor: Piotr Korjat
Zimą 2014 r. w Warszawie rozpoczęło działalność Centrum Ortodontyczne Rock Your Smile specjalizujące się w leczeniu ortodontycznym młodzieży i dorosłych.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Choć błędy medyczne i odpowiedzialność za ich popełnienie to niezwykle istotna kwestia dla lekarzy i lekarzy dentystów, a spory sądowe z nimi związane nie są rzadkością, to pojęcie błędu medycznego (błędu lekarskiego, błędu w sztuce) nie zostało ustawowo zdefiniowane.
Powierzenie danych to nic innego jak przekazanie danych osobowych, których jesteśmy administratorem, innemu podmiotowi.
Na pytania przysłane do redakcji Nowego Gabinetu Stomatologicznego, dotyczące wprowadzenia e-dokumentacji do gabinetów lekarskich, odpowiada Grzegorz Żyjewski, specjalista do spraw systemów informatycznych w firmie Hakon Software.
„Panie Doktorze, czy to prawda, że leczenie kanałowe jest groźne dla zdrowia? ” – co lekarz dentysta powinien odpowiedzieć pacjentowi na tak postawione pytanie? Tego dowiedzą się uczestnicy sesji „Netflix vs. Evi-dence Based Dentistry” podczas 3. Kongresu Unii Stomatologii Polskiej (CEDE 2019, 19 – 21 września Poznań).
Recesje dziąsłowe są niezmiernie aktualnym tematem i częścią wielospecjalistycznego leczenia stomatologicznego. Są bardzo częstą sytuacją kliniczną obserwowaną u pacjentów bez względu na ich wiek oraz pochodzenie etniczne.
Autorzy: lek. dent. Maciej Raczkowski; lek. dent. Jakub Lipski; lek. dent. Michał Domagała
Biomateriał to substancja lub materiał, z którego wytwarzane są określone struktury, urządzenia lub ich elementy mające bezpośredni kontakt z tkankami organizmu. Jednak nie powinny one oddziaływać na organizm. Materiały stomatologiczne umieszczane w jamie ustnej pacjenta są zaliczane do grupy biomateriałów.
Oko ludzkie jest w stanie dostrzec punkt o wielkość 0,2 mm. Dla porównania: odległość pomiędzy kwadratami, stanowiącymi tło banknotu o nominale 1 dolar za prezydentem Washingtonem wynosi 0,1 mm. Większość osób widzi to tło jako jeden kolor.
Czy nowotwór sam w sobie, rozwijający się w okolicy ciała innej niż jama ustna (np. w klatce piersiowej lub jamie brzusznej), może mieć wpływ na stan dziąseł i błony śluzowej jamy ustnej?
Autor: Mirella Kowalczyk
Pacjentka lat 85, będąca pod moją stałą opieką od 1990 r., zgłosiła się w czerwcu 2011 r. z powodu bólu i krwawienia dziąseł w okolicy siekaczy dolnych. Skarżyła się, że ból uniemożliwia jej jedzenie i szczotkowanie zębów.
Autor: Mirella Kowalczyk
Firma Yoshida została założona przez Uhachi Yamanaka w Tokio w Japonii w 1906 roku. Obecnie Yoshida jest jedną z najstarszych japońskich firm produkujących sprzęt medyczny.
Witamina D zwiększa ochronę antybakteryjną komórek nabłonka dziąseł i zmniejsza stan zapalny dziąseł, poprawia gojenie się ran pooperacyjnych po zabiegach chirurgii stomatologicznej i jest ważnym suplementem stosowanym w profilaktyce w periodontologii.
Na warszawskich Bielanach powstało miejsce, które pozwala dzieciom pozostać dziećmi, a dorosłym zaprzyjaźnić się ze swoim wewnętrznym dzieckiem. Wszyscy mogą poczuć się tu radośnie, bezpiecznie i beztrosko. To, co ich łączy, to szczery, piękny uśmiech. Uśmiechnijmy się wraz z nimi!
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Na pytania przysłane do redakcji Nowego Gabinetu Stomatologicznego, dotyczące wprowadzenia e-dokumentacji do gabinetów lekarskich, odpowiada Grzegorz Żyjewski, specjalista do spraw systemów informatycznych w firmie Hakon Software.
Dokument zatytułowany Polityka Ochrony Danych Osobowych określa zasady ochrony danych osobowych. Wskazuje, w jaki sposób ma być przestrzegane przychodni prawo ochrony danych osobowych.
Dotychczasowe przepisy dotyczące ubezpieczenia OC lekarzy funkcjonują już od 7 lat. Ministerstwo Zdrowia postanowiło wydać w tym zakresie nowy akt prawny. Planowany termin wejścia jego w życie to 1 kwietnia 2019 roku. Trudno stwierdzić czy termin faktycznie zostanie dochowany, ale już warto przyjrzeć się czy faktycznie dojdzie do istotnych zmian.
Możliwości współczesnej stomatologii w przypadku złamań koronowo-korzeniowych są szerokie. Kiedy linia złamania przebiega poddziąsłowo, jako alternatywę ekstrakcji, rozważyć można chirurgiczne lub ortodontyczne wydłużenie korony klinicznej i następową odbudowę koroną protetyczną.
Odbudowa utraconych przez pacjenta zębów jest procesem złożonym z kilku etapów. Do jej realizacji potrzebny jest zespół specjalistów, w skład którego wchodzi: lekarz, technik dentystyczny oraz technik z laboratorium radiologicznego. Ich praca powinna być wykonywana na możliwie jak najlepszym sprzęcie.
Ksylitol to biały, krystaliczny proszek, praktycznie bezwonny i bez nieprzyjemnego posmaku. Ma słodkość porównywalną do sacharozy, lecz o 40% mniejszą kaloryczność [1]. Jest metabolizowany z niewielkim udziałem insuliny, działa bakteriobójczo i wspomaga przyswajanie wapnia w organizmie, ale nie jest metabolizowany przez próchnicotwórczą florę bakteryjną bytującą w płytce nazębnej, co ogranicza wydzielanie kwaśnych metabolitów, odpowiedzialnych za demineralizację twardych tkanek zęba [2, 7].
Cukrzyca jest przewlekłą chorobą metaboliczną, wynikającą z defektu produkcji lub działania insuliny wydzielanej przez komórki trzustki. Zaburzenie to prowadzi do powstania hiperglikemii, która wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością narządów, w szczególności nerek, oczu, serca i naczyń krwionośnych. Niezależnie od typu choroby, wiele stanów zapalnych oraz zmian patologicznych w obszarze jamy ustnej związanych jest ściśle z cukrzycą.
Autorzy: lek. dent. Jakub Lipski i lek. dent. Natalia Partyka
Czy zauważyłeś, że czas targów stomatologicznych to czas promocji, super okazji i propozycji, których nie można odrzucić? Firmy prześcigają się w wymyślaniu sposobów na zachęcenie klienta do kupna właśnie ich sprzętu, promocja goni promocję, handlowcy stają na głowie zachwalając produkty spod ich skrzydeł, a w tej otoczce każdy sprzęt wydaje się być ideałem.
Glamour to blask, przepych, urok, czar, elegancja i wykwint. Do narodzin stylu przyczyniło się kino hollywoodzkie, przeżywające swój złoty wiek po okresie Wielkiego Kryzysu. W wyniku ogólnego pogorszenia warunków życia, poczucia niestabilności i braku perspektyw większość ludzi szukała ucieczki w świecie fantazji, tworzonym w „fabryce snów”.
Na pytania Czytelników odpowiada dr n. prawnych, adwokat Maciej Gibiński.
Obowiązek prowadzenia elektronicznej dokumentacji medycznej został uchylony – taka informacja w połowie grudnia pojawiła się na portalu Naczelnej Izby Lekarskiej. Jednak sprawa jest o wiele bardziej skomplikowana. Niektóre informacje jednak muszą być przekazywane w formie elektronicznej. Na szczęście dotyczy to tylko szpitali i poradni specjalistycznych. W „zwykłych” przychodniach wciąż można prowadzić dokumentacje po „staremu”.
Przepisy RODO obowiązują już od maja 2018 roku. Mimo to narasta wokół nich wiele niejasności. Kodeks dobrych praktyk pomoże dużą część ich rozwiązać.
– Do czasu nowelizacji polskich przepisów dotyczących rtęci Sanepid może prowadzić działania informujące i uświadamiające o istniejących obowiązkach wynikających z przepisów prawa UE – poinformował Nowy Gabinet Stomatologiczny Krzysztof Jakubiak Dyrektor Biura Prasy i Promocji Ministerstwa Zdrowia. Z listu przesłanego do naszej redakcji wynika, że lekarze nie będą karani za brak separatorów. Potwierdził to też rzecznik prasowy Głównego Inspektoratu Sanitarnego.
We współczesnej stomatologii coraz częściej wykorzystuje się własne tkanki pacjenta w celu poprawy gojenia i regeneracji tkanek po zabiegach stomatologicznych. Zastosowanie koncentratów płytkowych pod postacią osocza lub fibryny bogatopłytkowej jest dobrym przykładem takiego postępowania. Zawierają one liczne czynniki wzrostu, które wpływają korzystnie na uszkodzone w czasie zabiegu tkanki.
Autorzy: Jakub Lipski, lek. dent. Maciej Raczkowski, lek. dent. Mateusz Tarnowski
Zabieg piaskowania zębów stosowany jest od 1945 roku. Jednak wciąż rozwijająca się biotechnologia znajduje coraz to nowsze i lepsze zastosowanie tej procedury. Prace bioinżynierów toczą się w dwóch obszarach: unowocześnienia urządzeń i poszukiwania nowych piasków. Od kilku lat na rynku dostępne są piaski na bazie glicyny.
W ostatnich latach popularne stało się prowadzenie zdrowego stylu życia.Uprawianie sportu jest jego nieodłączną komponentą – wpływa korzystnie na kondycję fizyczną i psychiczną, uczy przełamywania barier, daje poczucie satysfakcji czy rozładowuje stres. Dane statystyczne wskazują jednak, że bardzo liczna grupa osób corocznie ulega wypadkom podczas uprawiania sportu. Jedną z przyczyn tego stanu jest brak obowiązku stosowania środków ochrony indywidualnej oraz brak świadomości podejmowanego ryzyka.
Planowanie estetyczne to obecnie bardzo ważny element w każdej kompleksowej rehabilitacji protetycznej. Wymagania naszych pacjentów stale rosną, co znacząco wpływa na wzrost stopnia trudności naszej pracy, jednocześnie wymuszając niespotykaną dotąd perfekcję.
Nazwa „boho” wywodzi się od francuskiego słowa oznaczającego cyganerię: „la bohème”. Ono z kolei pochodzi od łacińskiego słowa „bohemus” – mieszkaniec Czech.
