Jesteś lekarzem dentystą? oto kilka wskazówek od związku pracodawców stomatologii na temat wyboru odpowiedniej formy zatrudnienia lekarza dentysty, która ma kluczowe znaczenie zarówno dla organizacji pracy, jak i dla kwestii finansowych oraz prawnych.
W praktyce zawodowej lekarzy dentystów najczęściej spotykamy się z dwoma głównymi formami działalności leczniczej, czyli z praktyką lekarską (indywidualną lub grupową) oraz podmiotem leczniczym. Tą działalność leczniczą można wykonywać jako jednoosobową działalność gospodarczą (JDG), spółką osobową lub kapitałową lub być zatrudnionym na podstawie umowy o pracę (tylko w podmiotach leczniczych).
Każda z tych form ma swoje zalety i ograniczenia, a jej wybór powinien być świadomy i dostosowany do indywidualnych potrzeb lekarza. W Związku Pracodawców Stomatologii skupiamy się na potrzebach podmiotów leczniczych, których właściciele zatrudniają lekarzy dentystów prowadzących indywidualne praktyki dentystyczne. Od 1 stycznia 2025 r. w związku ze zmianą klasyfikacji kodów PKD nastąpiła zmiana nazwy z „Praktyka lekarska dentystyczna” – PKD 86.23.Z – na „Praktyka dentystyczna”.
Główna różnica między praktyką lekarską indywidualną lub grupową, a podmiotem leczniczym jest taka, że w podmiocie leczniczym nie trzeba, jak w praktyce lekarskiej, samemu leczyć pacjentów. W podmiocie leczniczym świadczy się usługi lecznicze za pomocą tak zwanego zakładu leczniczego – czyli, mówiąc prościej, wydzielonej części firmy, w której odbywa się leczenie.
Którą formę wybrać?
Decyzja o wyborze formy działalności powinna być uzależniona od planów zawodowych, oczekiwań dotyczących elastyczności pracy oraz poziomu odpowiedzialności finansowej, jaką lekarz dentysta jest gotów ponieść. Jeśli planujesz pracować indywidualnie, np. w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej, JDG (jednoosobowa działalność gospodarcza) będzie wystarczającą opcją. Natomiast, jeśli myślisz o zatrudnianiu innych lekarzy dentystów, prowadzeniu większej placówki medycznej i świadczeniu usług na szerszą skalę, podmiot leczniczy może być bardziej odpowiednią formą działalności.
Indywidualna praktyka lekarska Indywidualna praktyka lekarska to jedna z najprostszych form wykonywania zawodu lekarza. Podczas składania wniosku o rejestrację w RPWDL należy uwzględnić opłatę, którą należy uiścić na rachunek bankowy odpowiedniej Okręgowej Izby Lekarskiej. Jakie są wady i zalety tej formy działalności?
Zalety IPL:
- Elastyczność w zakresie organizacji pracy – lekarz dentysta może samodzielnie ustalać godziny pracy i sposób świadczenia usług medycznych.
- Różne możliwości opodatkowania – możliwe jest rozliczanie się na zasadach ogólnych, podatkiem dochodowym liniowym lub ryczałtem, a dla kontynuujących tę formę – kartą podatkową.
- Niskie koszty prowadzenia działalności leczniczej – a w porównaniu z podmiotem leczniczym obowiązki administracyjne są ograniczone. Jeżeli lekarz dentysta prowadzi swój jednostanowiskowy gabinet dentystyczny w formie IPL, to koszty stałe utrzymania gabinetu mogą w zależności od standardu, wyposażenia i lokalizacji wynosić około 20– 35 tys. zł.
- Możliwość współpracy na podstawie umów cywilnoprawnych – lekarz może świadczyć usługi medyczne w placówce medycznej na podstawie umowy cywilnoprawnej czyli umowy o świadczenie usług medycznych (np.B2B, kontrakt, umowa zlecenia).
- Możliwość uzyskania kredytu/pożyczki w uproszczony sposób na podstawie np. oświadczenia o dochodach lub PWZ
Wady IPL:
- Pełna odpowiedzialność finansowa – lekarz ponosi odpowiedzialność za zobowiązania całym swoim majątkiem.
- Brak płatnego urlopu wypoczynkowego i L4 – w przeciwieństwie do stosunku pracy.
- Ograniczenia w zatrudnianiu personelu medycznego – lekarz może zatrudniać innych pracowników wykonujących zawód medyczny ale nie lekarzy.
- Lekarze dentyści prowadzący indywidualną praktykę lekarską mogą udzielać świadczeń zdrowotnych zarówno w swoim gabinecie, jak i na podstawie umów cywilnoprawnych w innych placówkach medycznych.
- Osobnym obowiązkiem dla lekarza przedsiębiorcy jest konieczność założenia jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG). Rejestracja działalności w CEIDG jest stosunkowo łatwa, a forma ta pozwala na dużą elastyczność w zakresie organizacji pracy i wyboru formy opodatkowania.
Podmiot leczniczy jako forma prowadzenia działalności leczniczej
Alternatywą dla IPL jest prowadzenie działalności w formie podmiotu leczniczego. Może on funkcjonować jako JDG, spółka cywilna, jawna, partnerska lub w innej formie dopuszczonej przez odrębne przepisy. Podmiot leczniczy podlega regulacjom określonym w ustawie o działalności leczniczej i wymaga wpisu do Rejestru Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą. Koszty stałe utrzymania podmiotu leczniczego będą się znacznie wahały w zależności od liczby stanowisk oraz faktu, z jak wielu etatów składa się personel medyczny i oczywiście lokalizacji i standardów gabinetu oraz organizacji i formy prawnej. Dla dwóch stanowisk może to być około 40–80 tys. zł kosztów stałych miesięcznie, dla trzech unitów koszty wzrosną już nawet do 120 tys. zł i więcej miesięcznie kosztów stałych. Wraz z każdą podwyżką wynagrodzeń dla zawodów medycznych koszty stałe rosną o kilka, a nawet kilkanaście tysięcy zł miesięcznie, co przekłada się na stały wzrost cen za usługi stomatologiczne. Ostatecznie podwyżką są obciążani pacjenci, jeżeli właściciel podmiotu leczniczego nie chce pokrywać ich z własnej kieszeni. Kolejna podwyżka dla zawodów medycznych czeka nas w lipcu 2025 r. i przyniesie konieczność przeliczenia cenników adekwatnie do rosnących obciążeń.
Zalety podmiotu leczniczego:
- Ograniczona odpowiedzialność finansowa – w zależności od formy prawnej (spółki kapitałowe) odpowiedzialność osobista może być ograniczona (nie w przypadku prowadzenia podmiotu leczniczego jako JDG).
- Możliwość zatrudniania personelu medycznego na umowę o pracę lub umowy cywilnoprawne – daje to większą elastyczność w organizacji pracy.
- Większa wiarygodność w oczach pacjentów i instytucji finansowych – ułatwia dostęp do finansowania i kredytów, jeżeli wyniki finansowe firmy na to pozwalają.
- Lepsze możliwości rozwoju działalności leczniczej – możliwość rozszerzania oferty świadczeń zdrowotnych. Wady podmiotu leczniczego:
- Bardziej skomplikowana rejestracja i wymogi formalne – konieczność spełnienia dodatkowych wymagań organizacyjnych i sanitarnych.
- Większe obowiązki administracyjne i podatkowe – często konieczność prowadzenia pełnej księgowości.
Konieczność spełnienia dodatkowych standardów organizacyjnych – np. w zakresie wyposażenia zakładu leczniczego i warunków udzielania świadczeń zdrowotnych (m.in. obowiązkach sprawozdań do Urzędu Wojewódzkiego) Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę Umowa o pracę to forma zatrudnienia, która zapewnia lekarzowi dentyście stabilność i określone świadczenia socjalne. W ramach tej formy lekarz pozostaje w stosunku pracy z pracodawcą, którym może być publiczna lub prywatna placówka medyczna. Istotne jest, aby przy decyzji o zawarciu umowy o pracę przestrzegać regulacji wynikających z prawa pracy oraz uwzględnić szczególne uwarunkowania określone w ustawie o działalności leczniczej, które odnoszą się m.in. do norm czasu pracy personelu zatrudnionego w podmiotach leczniczych. Należy także brać pod uwagę przepisy zawarte w innych ustawach, np. regulujące kwestie wynagrodzeń dla osób wykonujących zawody medyczne.
Od lipca 2025 r. lekarz dentysta ze specjalizacją zatrudniony na umowę o pracę powinien zarabiać co najmniej brutto 11 863,49 zł, co oznacza całkowity koszt pracodawcy ok. 14 293,14 zł. Dla dentysty bez specjalizacji to 9736,25 zł brutto, czyli całkowity koszt pracodawcy wyniesie wtedy ok. 11 730,25 zł.
Zalety umowy o pracę:
- Stabilność zatrudnienia – lekarz dentysta ma zapewnione stałe wynagrodzenie.
- Płatny urlop wypoczynkowy i inne świadczenia wynikające z kodeksu pracy.
- Brak konieczności prowadzenia własnej działalności gospodarczej – lekarz nie musi martwić się o kwestie księgowe i podatkowe.
- Ochrona wynikająca z przepisów prawa pracy – np. prawo do zwolnienia lekarskiego i urlopu macierzyńskiego.
Wady umowy o pracę:
- Mniejsza elastyczność – lekarz ma określone godziny pracy i obowiązki wynikające z umowy.
- Wyższe obciążenia podatkowe i składkowe – koszty zatrudnienia lekarza na umowę o pracę są wyższe dla pracodawcy.
- Brak możliwości rozliczania się na zasadach podatku liniowego lub ryczałtu.
- Zarobki są opodatkowane według skali podatkowej
Staż a mały ZUS dla lekarzy dentystów Wielu pracodawców zawiera z lekarzami dentystami umowy o staż, a następnie chce zatrzymać ich w swoich gabinetach. Pojawia się jednak problem w kontekście małego ZUS-u dla młodych lekarzy. Standardowo, po rozpoczęciu działalności gospodarczej, przedsiębiorca może przez dwa lata korzystać z preferencyjnej stawki ZUS (30 proc. podstawy wymiaru składek). Jednakże, jeśli lekarz dentysta po zakończeniu stażu przechodzi na jednoosobową działalność gospodarczą i świadczy usługi dla swojego byłego pracodawcy, może to zostać uznane za kontynuację stosunku pracy, co wyklucza prawo do małego ZUS-u. Wątpliwości dotyczą tego – czy da się to obejść, oraz czy staż jest równoznaczny z późniejszą działalnością gospodarczą lekarza na rzecz byłego pracodawcy? Dotychczasowe stanowisko było jednolite – skorzystanie z małego ZUS-u w takiej sytuacji jest obarczone ryzykiem, ponieważ ZUS może zakwestionować uprawnienia, jeśli lekarz – były stażysta wystawia faktury na rzecz swojego byłego pracodawcy. Orzecznictwo sądowe w tym zakresie nie było, jak dotąd, jednolite, jednak niedawno pojawił się wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie, który rzuca nowe światło na tę sprawę. Sąd jednoznacznie uznał, że w sytuacji, gdy lekarz dentysta po zakończeniu stażu rozpoczyna działalność gospodarczą i nadal współpracuje z tą samą placówką medyczną, nie można mówić o tożsamości wykonywanych czynności. W efekcie sąd dopuścił możliwość korzystania z małego ZUS-u w takich przypadkach.
Podsumowanie
Wybór formy zatrudnienia lekarza dentysty zależy od wielu czynników, takich jak zakres planowanej działalności leczniczej, potrzeba elastyczności w organizacji pracy czy poziom akceptowanego ryzyka finansowego. Wraz ze wzrostem firmy, zwiększaniem liczby pracowników i ponoszonymi inwestycjami, ryzyko i obciążenia psychiczne prowadzenia biznesu stomatologicznego wzrastają.
Związek Pracodawców Stomatologii wspiera właścicieli gabinetów stomatologicznych prowadzących działalność leczniczą i chcących wykonywać swój zawód, dostarczając im wiedzy oraz informacji niezbędnych do skutecznego zarządzania podmiotem leczniczym. Warto świadomie podejść do wyboru formy zatrudnienia, biorąc pod uwagę zarówno przepisy prawa pracy, jak i organizacyjne aspekty świadczenia usług medycznych. Zapraszamy do dołączania do Związku Pracodawców Stomatologii poprzez formularz na stronie! https://pracodawcystomatologii.pl/rejestracja/
Autor: lek. dent. Aleksandra Deżakowska
Stomatolożka, współwłaścicielka podmiotu leczniczego i twórczyni oprogramowania Dent's Play do zarządzania finansami w gabinecie stomatologicznym, absolwentka studiów podyplomowych: Akademii Psychologii Przywództwa oraz AI i innowacje w zdrowiu; e-mail:
