Zawał serca związany z bakteriami jamy ustnej

• Naukowcy odkryli obecność materiału genetycznego bakterii jamy ustnej w blaszkach miażdżycowych.

• Biofilmy bakteryjne mogą rozwijać się przez wiele lat w ścianach naczyń krwionośnych, pozostając nieaktywne.

• W sprzyjających warunkach (np. infekcja wirusowa, stres) bakterie te mogą się aktywować, powodując stan zapalny i pęknięcie blaszki.

• Wyniki otwierają nowe kierunki diagnostyki i terapii choroby wieńcowej z uwzględnieniem mikrobiomu jamy ustnej.

Związek między jamą ustną a sercem – nowa koncepcja patogenezy

Dotychczas dominującym poglądem było przekonanie, że choroba wieńcowa i zawał mięśnia sercowego wynikają głównie z odkładania się utlenionego cholesterolu LDL w ścianach tętnic. Najnowsze badania naukowców z Tampere University i University of Bristol wskazują jednak, że istotnym czynnikiem mogą być również mikroorganizmy pochodzące z jamy ustnej.

Badacze odkryli, że w ścianach naczyń krwionośnych przez lata mogą rozwijać się biofilmy bakteryjne – wielowarstwowe struktury mikroorganizmów chronione gęstą macierzą ochronną, która utrudnia działanie układu odpornościowego i antybiotyków. Te biofilmy zawierają materiał genetyczny bakterii, m.in. paciorkowców z grupy Viridans, znanych z obecności w płytce nazębnej i w przebiegu zapaleń przyzębia.

Biofilm bakteryjny w naczyniach – mechanizm prowadzący do zawału

Zespół kierowany przez prof. Pekkę Karhunena z Uniwersytetu w Tampere wykazał, że biofilmy te mogą pozostawać w stanie „uśpienia” przez długi czas, nie wywołując objawów klinicznych. Dopiero czynniki stresowe, takie jak infekcje wirusowe, silny stres oksydacyjny czy zaburzenia immunologiczne, mogą prowadzić do ich aktywacji.

Po aktywacji bakterie zaczynają się gwałtownie namnażać, inicjując silną reakcję zapalną w ścianie naczynia. W jej wyniku dochodzi do osłabienia włóknistej czapeczki blaszki miażdżycowej, która następnie pęka, powodując powstanie skrzepu i niedrożność tętnicy wieńcowej. Efektem tego procesu jest zawał mięśnia sercowego.

Profesor Karhunen podkreśla, że jego zespół po raz pierwszy dostarczył bezpośrednich dowodów obecności DNA bakterii jamy ustnej w tkankach naczyniowych osób po zawale. Badacze opracowali również specjalne przeciwciała umożliwiające wizualizację struktur biofilmu w ścianach naczyń, co pozwoliło jednoznacznie potwierdzić udział drobnoustrojów w procesie zapalnym.

Nowe możliwości diagnostyki i profilaktyki choroby wieńcowej

Wyniki badań fińsko-brytyjskiego zespołu otwierają nowe perspektywy w profilaktyce i leczeniu choroby wieńcowej. Zwracają one uwagę na znaczenie zdrowia jamy ustnej w kontekście ogólnego ryzyka sercowo-naczyniowego. Regularna higiena, leczenie stanów zapalnych dziąseł oraz kontrola mikrobiomu jamy ustnej mogą mieć kluczowe znaczenie w prewencji zawałów serca.

Włączenie badań mikrobiologicznych i molekularnych do diagnostyki kardiologicznej może w przyszłości pozwolić na identyfikację pacjentów o zwiększonym ryzyku destabilizacji blaszki miażdżycowej. W połączeniu z leczeniem przeciwzapalnym i antybakteryjnym mogłoby to stać się nowym kierunkiem terapii prewencyjnej.

Znaczenie odkrycia dla praktyki klinicznej lekarzy

Dla lekarzy, zarówno dentystów, jak i kardiologów, odkrycie to ma istotne znaczenie praktyczne. U pacjentów z przewlekłymi stanami zapalnymi jamy ustnej i przyzębia należy zwracać szczególną uwagę na ryzyko sercowo-naczyniowe. Z kolei w kardiologii może się okazać celowe rozszerzenie wywiadu o ocenę stanu zdrowia jamy ustnej pacjenta.

Zintegrowane podejście interdyscyplinarne, łączące stomatologię, kardiologię i mikrobiologię, może przyczynić się do skuteczniejszej profilaktyki chorób serca, a także do opracowania nowych strategii terapeutycznych w leczeniu miażdżycy i zawałów.

Nowy Gabinet Stomatologiczny: Zawał serca związany z bakteriami jamy ustnej

Więcej ciekawych artykułów w "Nowy Gabinet Stomatologiczny" - zamów prenumeratę lub kup prenumeratę w naszym sklepie.