Bezpieczna praca

Z nowym rozporządzeniem lekarze powinni zapoznać się z dwóch powodów. Po pierwsze, sami lub pracownicy zatrudnieni w ośrodku zdrowia lub prywatnej praktyce lekarskiej (stomatologicznej) mogą być narażeni na wystąpienie chorób zawodowych. Po drugie, lekarz dentysta ma prawo diagnozować i ewentualnie kierować na dalsze badania osoby, u których podejrzewa wystąpienie choroby zawodowej.

Choroby zawodowe

Nowelizacja przepisów Kodeksu Pracy, dotycząca chorób zawodowych, wynikła z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 19 czerwca 2008 r. TK uznał za niezgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej dotychczasowy art. 237 § 1 pkt 2 i 3 KP w zakresie, w jakim nie określał wytycznych dotyczących treści rozporządzenia. Chodziło tu o rozporządzenie Rady Ministrów zawierające wykaz chorób zawodowych i szczegółowe zasady zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania oraz stwierdzania takich chorób, a także podmioty właściwe w tych sprawach.

Rozporządzenie w sprawie chorób zawodowych zostało opublikowane w Dz. U. 2009 nr. 105 poz. 869. Wedle niego rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym bądĽ po zakończeniu pracy w takim narażeniu. Warunkiem jest tu wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych.

Obecnie każdy przypadek podejrzenia choroby zawodowej pracodawca ma obowiązek niezwłocznie zgłosić: właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy Państwowej Inspekcji Pracy,

Zgłoszenia przypadku podejrzenia choroby zawodowej może również dokonać pracownik lub były pracownik, który podejrzewa, iż występujące u niego objawy mogą wskazywać na taką chorobę. Pracownik aktualnie zatrudniony musi zgłosić takie podejrzenie za pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną.

Ponadto w każdym przypadku podejrzenia choroby zawodowej lekarz lub lekarz stomatolog (który podejrzewa taką chorobę u pacjenta) musi skierować pacjenta na badania w celu wydania orzeczenia o: rozpoznaniu choroby zawodowej lub braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej.

Natomiast w przypadku rozpoznania u pracownika choroby zawodowej pracodawca musi, między innymi, ustalić przyczyny powstania tej choroby, jak również charakter i rozmiar zagrożenia nią, działając w porozumieniu z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym PIS.

Nowe rozporządzenie nakłada na pracodawcę obowiązek prowadzenia rejestru obejmującego przypadki: stwierdzonych chorób zawodowych, podejrzeń o choroby zawodowe. Pracodawca musi każdorazowo przesyłać zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej do: Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi oraz właściwego państwowego inspektora sanitarnego PIS.

Pracownikowi, który zachorował na chorobę zawodową określoną w wykazie takich chorób, przysługują odpowiednie świadczenia z ubezpieczenia społecznego.

Szkolenia pracownika

Rozporządzenie ministra gospodarki i pracy w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy ogłoszone zostało 27 lipca 2004 roku (Dz.U. nr. 180 poz. 1860). Zgodnie z artykułem 237 kodeku pracy: „Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy”. Oznacza to, że jeszcze przed rozpoczęciem pracy należy przeszkolić pracownika w zakresie BHP.

Są dwa rodzaje szkoleń: wstępne i okresowe. Szkolenie wstępne związane jest z przyjęciem nowego pracownika lub ze zmianą stanowiska pracy. Może to być szkolenie ogólne lub szkolenie na stanowisku pracy. Podczas takiego szkolenia, pracodawca lub delegowana przez pracodawcę osoba zapoznaje nowego pracownika z zasadami pracy, ogólnymi przepisami obowiązującymi w gabinecie czy klinice i, co najważniejsze, z zasadami udzielania pierwszej pomocy. Standardowo przyjęło się, że w gabinetach lekarskich wszyscy potrafią udzielić pierwszej pomocy. Praktyka pokazuje, że tak nie jest. Lekarz przyjmujący do pracy nową recepcjonistkę, asystentkę, czy nawet innego lekarza, powinien przypomnieć im zasady udzielania pierwszej pomocy.

Z kolei instruktaż stanowiskowy ma na celu zapoznanie pracownika z pracą na konkretnym stanowisku lub stanowiskach i niebezpieczeństwami, jakie za sobą niesie. Takiemu szkoleniu pracodawca powinien poddać nowego pracownika, a także osobę, która pracowała na innym stanowisku, a w zakres jej obowiązków weszło wykonywanie nowej pracy. W gabinecie stomatologicznym może to być np. zwiększenie zakresu obowiązków recepcjonistki, która musi również obsługiwać autoklaw.

Adnotacje o przeprowadzonych szkoleniach wstępnych muszą się znaleĽć w karcie szkolenia wstępnego i zostać dołączone do akt osobowych pracownika w części B. Pracownik musi koniecznie podpisać się pod tym dokumentem. Wzór karty szkolenia wstępnego określa załącznik nr. do rozporządzenia (Dz. U.180 poz. 1860 z 2004 roku).

W przypadku instruktażu stanowiskowego rozporządzenie nakłada na szkolącego obowiązek przeprowadzenia sprawdzianu. Może to być sprawdzian ustny, choć zawsze bezpieczniejszy dla pracodawcy jest sprawdzian pisemny, którego kopia znajdzie się w aktach osobowych pracownika.

Szkolenie wstępne ogólne powinno trwać minimum 3 godz., podczas których należy omówić następujące tematy: zakres obowiązków i uprawnień pracodawcy, wiedza pracowników w zakresie BHP, zagrożenia wypadkowe i zagrożenia dla zdrowia oraz podstawowe środki zapobiegawcze, podstawowe zasady BHP związane z obsługą urządzeń technicznych, porządek i czystość w miejscu pracy - ich wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo pracownika oraz podstawowe zasady ochrony przeciwpożarowej i zasady udzielanie pierwszej pomocy.

Nieco dłuższe jest szkolenie stanowiskowe. Powinno ono trwać aż osiem godzin, z czego cztery godziny przeznaczone są na pracę osoby szkolonej na danym stanowisku pod nadzorem szkolącego. W ten czas wchodzi również egzamin.

Szkolenia okresowe

Zadaniem tych szkoleń jest przypomnienie wiedzy z zakresu BHP. Rozporządzenie dokładnie definiuje, kto takie szkolenie powinien przejść. Z zakresu prac wykonywanych w gabinecie stomatologicznym wynika, że szkoleniu okresowemu powinni być poddani pracodawcy, kierownicy i przełożeni oraz pracownicy administracyjno-biurowi (np. recepcjonistki) oraz ci, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne (np. obsługa autoklawu, kompresora, pompy ssącej). Praktycznie więc, każda osoba, zatrudniona w gabinecie stomatologicznym, powinna przejść takie szkolenie.

Pierwsze szkolenie okresowe powinno być przeprowadzone nie póĽniej niż w ciągu 12 miesięcy od chwili rozpoczęcia pracy. Trzeba je ponawiać co 6 lat.

Szkolenia okresowe powinna przeprowadzać zewnętrzna firma specjalizująca się w tego rodzaju szkoleniach. Taki obowiązek nakłada paragraf 4 wspomnianego rozporządzenia. Szkolenie okresowe musi być zakończone egzaminem, a uczestnicy otrzymują stosowne zaświadczenia o ukończeniu kursu. Takie zaświadczenie ważne jest przez 6 lat. Nawet, jeśli pracownik zmieni pracę, nie musi w nowej przechodzić szkolenia okresowego, jeśli nie upłynął okres ważności poprzedniego kursu. Powinien jedynie przedstawić pracodawcy dokumenty potwierdzające odbycie szkolenia.

Kogo należy przeszkolić

Szkoleniami BHP należy objąć wszystkich pracowników firmy zatrudnionych na umowę o pracę. Szkoleniu podlega także pracodawca, będący osobą fizyczną. Koniecznie trzeba pamiętać o osobach na stanowiskach kierowniczych. Dla nich szkolenia okresowe mają inny, bardziej złożony, program instruktażowy. W niektórych sytuacjach należy również przeszkolić osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia, czy umowy o dzieło. Co prawda rozporządzenie nie nakłada na pracodawcę obowiązku w tym zakresie, ale ustawa o ubezpieczeniu społecznym stanowi, że wypadki przy pracy mogą się zdarzyć również podczas wykonywania pracy na podstawie umów cywilnoprawnych. Jeśliby doszło do wypadku, to osoba pracująca na podstawie umowy cywilnoprawnej może dochodzić od pracodawcy świadczeń uzupełniających. Jedynym argumentem pracodawcy byłoby przedstawienie zaświadczeń o przebytych przez pokrzywdzonego pracownika stosownych szkoleń BHP.

Należy pamiętać też o studentach odbywających praktyki studenckie i osobach na stażu. Oni muszą przejść wszystkie etapy szkolenia wstępnego, niezależnie od stanowiska pracy.

Odpłatność za kursy

Wszelkie szkolenia BHP powinny się odbywać w godzinach pracy, a za kurs musi zapłacić pracodawca, tak wynika z art. 237 kodeksu pracy. Jeśli kurs jest organizowany poza godzinami pracy, to pracownikowi przysługuje wynagrodzenie z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych. (PS)

Ramowy program instruktażu ogólnego