Od 1 stycznia 2026 r. w Polsce zacznie obowiązywać jednoznaczny i w pełni egzekwowalny zakaz sprzedaży napojów energetyzujących osobom poniżej 18. roku życia. Prezydent Karol Nawrocki podpisał nowelizację ustawy o zdrowiu publicznym, która zamyka dotychczasową lukę prawną i pozwala na skuteczne karanie sklepów łamiących przepisy.
-
Nowelizacja ustawy o zdrowiu publicznym wprowadza czytelny zakaz sprzedaży energetyków nieletnim i umożliwia jego faktyczne egzekwowanie.
-
Dotychczasowe przepisy obowiązujące od 2024 r. nie mogły być stosowane przez sądy z powodu braku notyfikacji w Komisji Europejskiej.
-
Od 2026 r. sprzedawcy i kierownicy placówek handlowych narażą się na realne kary finansowe.
-
Jednocześnie eksperci podkreślają, że energetyki stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia jamy ustnej oraz mogą prowadzić do uzależnienia u młodzieży.
Nowe przepisy: zakaz, który wreszcie zadziała
Prezydent Karol Nawrocki podpisał ustawę, która wprowadza formalny i możliwy do wyegzekwowania zakaz sprzedaży napojów energetyzujących osobom poniżej 18. roku życia. Przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2026 r. i zastąpią dotychczasowe regulacje z 2024 r., które – mimo brzmienia – nie mogły być podstawą orzekania, ponieważ nie zostały zgłoszone do Komisji Europejskiej.
Nowelizacja usuwa tę barierę, dzięki czemu policja, straż miejska i sądy będą mogły skutecznie prowadzić postępowania wobec sprzedawców łamiących zakaz.
Dlaczego energetyki są niebezpieczne dla zdrowia jamy ustnej?
Napoje energetyzujące charakteryzują się bardzo niskim, kwaśnym pH, co sprzyja demineralizacji i erozji szkliwa. Regularne spożycie prowadzi do osłabienia struktury zęba, wzrostu podatności na próchnicę oraz rozwinięcia nadwrażliwości.
Dodatkowe zagrożenie stanowi kofeina. Jej działanie zmniejsza wydzielanie śliny i sprzyja suchości jamy ustnej, co radykalnie obniża naturalną ochronę przed bakteriami. Ślina, która na co dzień pełni funkcję buforującą i remineralizującą, nie jest w stanie w takich warunkach zapewnić odpowiedniej ochrony.
Uzależnienie od energetyków — rosnący problem u młodzieży
W Polsce coraz częściej obserwuje się młodych pacjentów zgłaszających objawy uzależnienia od energetyków. Napędzają je dwa główne czynniki: wysoka zawartość kofeiny wpływająca na układ dopaminergiczny oraz duże ilości cukru, które wzmacniają mechanizm błędnego koła – spożycie, nagroda, potrzeba kolejnej dawki. W konsekwencji młodzież odczuwa przymus picia energetyków, traci kontrolę nad ilością, a przy odstawieniu doświadcza nerwowości, bólów głowy i zmęczenia.
Egzekwowanie przepisów: realne kary dla sprzedawców
Po wejściu ustawy w życie grzywna do 2000 zł będzie mogła zostać nałożona zarówno na sprzedawcę, który sprzeda energetyk nieletniemu, jak i na kierownika sklepu lub lokalu gastronomicznego, jeśli nie dopilnuje przestrzegania zakazu. Przepisy obejmują również automaty sprzedające oraz teren placówek oświatowych.
Podsumowanie
Nowelizacja ustawy o zdrowiu publicznym kończy lata niejasności prawnych i wprowadza jasny zakaz sprzedaży energetyków młodzieży, który będzie można egzekwować od 2026 r. Z punktu widzenia zdrowia jamy ustnej jest to krok w dobrą stronę – energetyki przyczyniają się do erozji szkliwa, próchnicy i suchości jamy ustnej. Dodatkowo zwiększają ryzyko uzależnienia wśród młodych osób. Nowe przepisy dają szansę na ograniczenie tych problemów poprzez faktyczne zmniejszenie dostępności napojów energetyzujących dla nieletnich.
Nowy Gabinet Stomatologiczny: Prezydent podpisał zakaz sprzedaży energetyków nieletnim
Więcej ciekawych artykułów w "Nowy Gabinet Stomatologiczny" - zamów prenumeratę lub kup prenumeratę w naszym sklepie.
