Alarmujący wzrost zachorowań na nowotwory gardła i języka

Wzrost zachorowań na nowotwory gardła i języka – lekarze z oddziału laryngologii w Bielsku-Białej odnotowują coraz więcej przypadków, również wśród osób młodych, poniżej 40. roku życia, co wiąże się z paleniem tytoniu, nadużywaniem alkoholu i zakażeniem wirusem HPV.

Rola lekarza dentysty w wczesnym wykrywaniu – lekarz dentysta jest często pierwszą osobą, która może zauważyć niepokojące zmiany w jamie ustnej, co jest kluczowe dla wczesnej diagnozy i skutecznego leczenia.
Objawy, których nie wolno ignorować – utrzymująca się chrypka, ból gardła trwający dłużej niż trzy tygodnie, trudności w połykaniu, owrzodzenia na języku, krwawienia z jamy ustnej oraz powiększenie węzłów chłonnych szyi powinny być sygnałem do natychmiastowej konsultacji lekarskiej.
Szczepienia przeciw HPV jako profilaktyka – od 1 września 2024 roku dzieci w wieku 9–14 lat mogą być bezpłatnie szczepione przeciw HPV w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, co może zmniejszyć ryzyko nowotworów głowy i szyi wywoływanych przez ten wirus.

Alarmujący trend: wzrost zachorowań na nowotwory gardła i języka

W ostatnich latach lekarze z Oddziału Laryngologii i Onkologii Laryngologicznej Szpitala Wojewódzkiego w Bielsku-Białej zaobserwowali niepokojący wzrost liczby pacjentów z nowotworami gardła i języka. Co szczególnie niepokojące, coraz częściej chorują osoby młode, poniżej 40. Roku życia, co stanowi zmianę w dotychczasowych trendach epidemiologicznych. Do tej pory nowotwory te były najczęściej diagnozowane u osób starszych, z długotrwałym wywiadem palenia tytoniu i nadużywania alkoholu. Jednak obecnie zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) staje się coraz bardziej istotnym czynnikiem ryzyka, szczególnie w przypadku nowotworów części ustnej gardła.

Jak podkreśla dr hab. Maciej Hajduga, zastępca kierownika oddziału, wczesne rozpoznanie nowotworów głowy i szyi daje realną szansę na całkowite wyleczenie. Dlatego każdy lekarz dentysta powinien być czujny i zwracać uwagę na niepokojące zmiany w jamie ustnej, które mogą być pierwszym objawem rozwijającego się nowotworu. Szybka reakcja i wczesna diagnoza znacząco zwiększają szanse pacjenta na skuteczne leczenie i pełny powrót do zdrowia.

Główne czynniki ryzyka nowotworów gardła i języka

Najczęstszymi przyczynami nowotworów gardła i języka nadal pozostają palenie tytoniu i spożywanie alkoholu, które uszkadzają błonę śluzową jamy ustnej i gardła, prowadząc do przewlekłych stanów zapalnych i zmian przednowotworowych. Jednak w ostatnich latach zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) zyskuje na znaczeniu jako istotny czynnik ryzyka, szczególnie wśród młodszych pacjentów. Wirus ten, przenoszony głównie drogą płciową, może prowadzić do zmian nowotworowych w obrębie gardła, a także innych części głowy i szyi.

Warto zaznaczyć, że od 1 września 2024 roku w każdej przychodni podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) dostępne są bezpłatne szczepienia przeciw HPV dla dzieci w wieku od 9 do 14 lat. Szczepienia te chronią nie tylko przed rakiem szyjki macicy, ale także zmniejszają ryzyko nowotworów głowy i szyi związanych z zakażeniem tym wirusem. Jest to istotny krok w profilaktyce onkologicznej, który może przyczynić się do zmniejszenia liczby zachorowań w przyszłości.

Objawy, które powinny wzbudzić niepokój – co powinien wiedzieć lekarz dentysta?

Lekarz dentysta, jako specjalista regularnie badający jamę ustną pacjentów, odgrywa kluczową rolę w wczesnym wykrywaniu nowotworów gardła i języka. Według dr. Macieja Hajdugi, niepokojące objawy, które powinny skłonić do natychmiastowej konsultacji, obejmują:

Utrzymująca się chrypka – jeśli pacjent skarży się na zmianę głosu trwającą dłużej niż trzy tygodnie, może to świadczyć o zmianach w obrębie krtani lub gardła.
Przewlekły ból gardła – ból, który nie ustępuje pomimo leczenia i trwa ponad trzy tygodnie, powinien być sygnałem do dalszej diagnostyki.
Trudności w połykaniu – uczucie utrudnionego przełykania lub zacięcia się pokarmu może wskazywać na zwężenie przełyku lub guz w obrębie gardła.
Uczucie ciała obcego w gardle – pacjenci często opisują to jako uczucie „kluski” w gardle, które nie ustępuje po przełykaniu.
Owrzodzenia lub zmiany na języku – niegojące się rany, białe lub czerwone plamy na błonie śluzowej mogą być pierwszym objawem raka języka.
Krwawienia z jamy ustnej – nieuzasadnione krwawienia, szczególnie z dziąseł, języka lub gardła, powinny być natychmiast skonsultowane z laryngologiem.
Nieprzyjemny zapach z ust – może świadczyć o martwicy tkanek lub przewlekłym stanie zapalnym w obrębie jamy ustnej.
Powiększenie węzłów chłonnych szyi – twardy, niebolesny guzek na szyi może być pierwszym objawem przerzutów nowotworowych.

Każdy z tych objawów powinien być sygnałem do skierowania pacjenta na dalszą diagnostykę, najlepiej do laryngologa lub onkologa. Wczesne wykrycie nowotworu znacząco poprawia rokowanie i zwiększa szanse na całkowite wyleczenie.

Działania profilaktyczne i rola lekarza dentysty w edukacji pacjentów

Lekarz dentysta nie tylko diagnozuje zmiany w jamie ustnej, ale także odgrywa kluczową rolę w edukacji pacjentów na temat profilaktyki nowotworów głowy i szyi. Ważne jest, aby regularnie informować pacjentów o czynnikach ryzyka, takich jak palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu i zakażenie HPV, oraz zachęcać do szczepień przeciw HPV, które są dostępne bezpłatnie dla dzieci w wieku 9–14 lat.

Ponadto, lekarz dentysta powinien zwracać uwagę na grupę pacjentów szczególnie narażonych na nowotwory, takich jak osoby palące, nadużywające alkoholu oraz te z obciążonym wywiadem rodzinnym w kierunku nowotworów głowy i szyi. Regularne badania kontrolne jamy ustnej oraz edukacja na temat objawów alarmowych mogą uratować życie wielu pacjentów.