Zmiany w ustawie ograniczą działalność szkolnych gabinetów

Projekt nowelizacji ustawy o opiece zdrowotnej nad uczniami budzi sprzeciw lekarzy dentystów pracujących w szkołach.
Zmiany mają dotyczyć zasad uzyskiwania zgody rodziców na świadczenia stomatologiczne.
Nowe przepisy mogą uniemożliwić prowadzenie indywidualnej profilaktyki i znacząco ograniczyć dostęp dzieci do leczenia.
Środowisko stomatologiczne ostrzega przed ryzykiem likwidacji części gabinetów szkolnych.

Kontrowersyjny projekt zmian w ustawie

Środowisko lekarzy dentystów alarmuje w związku z projektem nowelizacji ustawy o opiece zdrowotnej nad uczniami. Zmiany zaproponowane przez ustawodawcę budzą poważne obawy dotyczące ograniczenia dostępu dzieci i młodzieży do profilaktyki i leczenia stomatologicznego. Projekt zakłada modyfikacje dotyczące wieku i grup objętych opieką, zasad udzielania świadczeń oraz formy uzyskiwania zgody rodziców lub opiekunów prawnych.

Nowelizacja przewiduje ujednolicenie grupy objętej opieką stomatologiczną — od dzieci w rocznym przygotowaniu przedszkolnym do uczniów kończących szkołę ponadpodstawową. Najwięcej kontrowersji wzbudza jednak zapis zawarty w artykule 7 projektu, który szczegółowo reguluje kwestie zgody na udzielanie świadczeń.

Zgoda rodziców jako bariera w dostępie do leczenia

Zgodnie z projektem opieka stomatologiczna nad uczniami wymagać będzie zgody rodziców lub — w przypadku uczniów pełnoletnich — ich własnej zgody. Lekarze dentyści zwracają uwagę, że wprowadzenie obowiązku każdorazowej zgody rodzica po uzyskaniu szczegółowych informacji określonych w ustawie o prawach pacjenta znacząco utrudni codzienną pracę gabinetów szkolnych.

Najwięcej kontrowersji wywołał jednak nowy ustęp 4a, zgodnie z którym bez obecności rodzica lub opiekuna, nawet jeśli wcześniej wyraził on pisemną zgodę, możliwe będzie przeprowadzenie wyłącznie badania jamy ustnej, kontroli higieny oraz oceny zgryzu. Taki zapis, zdaniem środowiska stomatologicznego, oznacza faktyczne wyłączenie możliwości prowadzenia profilaktyki indywidualnej, w tym fluoryzacji kontaktowej czy lakowania bruzd, które stanowią podstawę nowoczesnej profilaktyki próchnicy.

Stanowisko lekarzy dentystów

Reprezentanci Porozumienia Lekarzy Stomatologów Pracujących w Szkolnych Gabinetach Stomatologicznych w Lublinie podkreślają, że dotychczasowy model opieki działał sprawnie i efektywnie. Rodzic mógł wyrazić zgodę na objęcie dziecka kompleksową opieką stomatologiczną — obejmującą badanie, zabiegi profilaktyczne i leczenie. To on decydował, czy chce uczestniczyć w poszczególnych etapach postępowania, czy wystarczy zgoda pisemna.

Zdaniem lekarzy dentystów, wprowadzenie nowych ograniczeń spowoduje zmniejszenie liczby wykonywanych zabiegów profilaktycznych, co w dłuższej perspektywie doprowadzi do pogorszenia stanu zdrowia jamy ustnej dzieci i młodzieży. Ograniczenie profilaktyki indywidualnej, która jest uznawana za najbezpieczniejszą i najbardziej efektywną formę zapobiegania próchnicy, stoi w sprzeczności z zasadami nowoczesnej stomatologii zachowawczej.

Ryzyko zamknięcia szkolnych gabinetów stomatologicznych

Lekarze wskazują, że wprowadzenie nowego prawa może doprowadzić do zamknięcia znacznej części szkolnych gabinetów stomatologicznych. Wielu dentystów prowadzi działalność w oparciu o kontrakty z Narodowym Funduszem Zdrowia, a dodatkowe ograniczenia administracyjne i proceduralne mogą uczynić pracę w szkołach nieopłacalną i organizacyjnie niemożliwą do realizacji.

Brak możliwości wykonywania podstawowych świadczeń profilaktycznych bez obecności rodzica oznacza, że gabinety szkolne utracą swój główny atut — łatwość dostępu i bezpośredni kontakt z dzieckiem w jego naturalnym środowisku. Taki model od lat uznawany był za skuteczny element systemu wczesnego wykrywania i zapobiegania chorobom jamy ustnej.

Konsekwencje zdrowotne i społeczne

Eksperci ostrzegają, że ograniczenie profilaktyki stomatologicznej w szkołach może doprowadzić do wzrostu liczby przypadków próchnicy oraz chorób przyzębia u dzieci. Polska już teraz należy do krajów o jednym z najwyższych wskaźników próchnicy wśród najmłodszych w Europie. Wprowadzenie dodatkowych barier administracyjnych może zahamować pozytywne efekty dotychczasowych programów zdrowotnych i edukacyjnych.

Lekarze apelują o ponowne przeanalizowanie projektu i konsultacje społeczne z udziałem przedstawicieli środowiska medycznego. Zwracają uwagę, że każda zmiana w systemie opieki zdrowotnej nad dziećmi powinna mieć na celu poprawę, a nie ograniczenie dostępu do świadczeń medycznych.