Materiały stomatologiczne

Skuteczność fluorku cyny (II) jest powszechnie znana. Był on jednym z pierwszych źródeł jonów fluoru stosowanym w profilaktyce próchnicy. Pierwsze badania tego związku opublikowano w USA w roku 1950. Jego zalety doceniła ADA, uznając w 1960 pastę z zawartością fluorku cyny, jako preparat zmniejszający ryzyko występowania próchnicy. Dziś dla pacjentów fluorek cyny jest dostępny w postaci płukanek, żeli oraz oczywiście past do zebów. Stosowanie tych preparatów w znacznym stopniu wpływa na zmniejszenie próchnicy, nadwrażliwości zębów, zmniejszenie osadzania się płytki nazębnej i stanów zapalnych w okolicy kieszonki dziąsłowej oraz ogólną poprawę stanu dziąseł (2). Oprócz działań klinicznych, preparaty zawierające fluorek cyny są pomocne w profilaktyce halitosis. Niektóre badania wskazują również na mniejszą erozję szkliwa w przypadku stosowania przez pacjentów past zawierających fluorek cyny.

Chlorheksydyna (CHX) jest związkiem wynalezionym w latach 50. ubiegłego wieku. Od wielu lat stosowana jest jako bezpieczny środek bakteriobójczy o szerokim spektrum działania. Liczne badania pokazują, że chlorheksydyna potrafi w znacznym stopniu zredukować ilość mikroorganizmów występujących na skórze, powierzchni zębów, w ślinie oraz płytce nazębnej. Jest również z powodzeniem wykorzystywana podczas niechirurgicznych zabiegów peridontologicznych oraz podczas leczenia endodontycznego. W niskich stężeniach odznacza się właściwościami bakteriostatycznym a w wyższych bakteriobójczymi.

Podczas używania różnych materiałów w obrębie jamy ustnej bardzo często następuje zjawisko mikroszczeliny. Może być to tworzenie się przerwy pomiędzy dwoma strukturami w skali mikro lub nano. Przyczyn powstawania tego zjawiska można dopatrywać się w kilku rodzajach czynników.

Gutaperka to roślinna żywica pochodząca z roślin rosnących na pół- Wyspie malezyjskim. Bez niej trudno wyobrazić sobie leczenie endodontyczne. Jej zastosowanie jest bardzo szerokie. W leczeniu stomatologicznym wykorzystywane są obie formy gutaperki – alfa i beta. Dlaczego tego naturalnego środka nie da się zastąpić preparatem chemicznym? Co takiego szczególnego jest w gutaperce?

Amalgamaty znajdują zastosowanie w stomatologii już od prawie dwóch wieków. Pierwsze zastosowanie przypisuje się braciom Crawcouer, którzy ugniatali z rtęcią rozdrobnione srebrne monety w 1833 roku. Za ojca nowoczesnych wypełnień amalgamatowych uważa się G.V. Blacka, który w 1895 po raz pierwszy określił skład amalgamatu jako mieszaninę: 67 proc. Ag, 27 proc. Sn, 5 proc. Cu, 1 proc. Zn.

Wypełnienia czasowe w stomatologii. Materiały do wypełnień czasowych (temporary filling) są tomateriały stosowane przed założeniem materiału długoczasowego. Dlatego stawia się przed nimi inne wymagania niż wobec materiałów długoczasowych. Podstawowymi wymaganiami są łatwość zakładania i usuwania z miejsca aplikacji, muszą mieć też korzystny wpływ na tkanki zęba (zwłaszcza na miazgę) i przyzębia.

Materiały kompozytowe stosowane do uzupełnień w zębach są znane już od ponad 35 lat. Charakteryzują się stosunkowo wysoką odpornością na zgniatanie, dosyć niską ścieralnością oraz dobrą adhezją do tkanek zęba. Jednak jedną z zasadniczych właściwości, z powodu której materiały te są szeroko stosowane i na stałe zagościły w gabinetach stomatologicznych, jest ich kolor. Barwy kompozytu dokładnie odwzorowują kolor otaczających tkanek zęba.

Dzięki silnym własnościom utleniającym oraz nietoksycznym produktom rozkładu nadtlenek wodoru znalazł zastosowanie w stomatologii. Służy przede wszystkim do wybielania zębów, ale także używany jest do dezynfekcji kanałów korzeniowych, jak i powierzchni wycisków i protez, a nawet systemów rozprowadzających wodę w unicie.

Fluorek cyny (II), tak chętnie kilkadziesiąt lat temu zastępowany w pastach do zębów przez inne źródła fluoru znów, wraca do łask. Oprócz dostarczania do szkliwa fluoru, pełni funkcję antybakteryjną, zapobiega próchnicy zębów, zapaleniu dziąseł, nadwrażliwości zębiny oraz tworzeniu się płytki nazębnej. Właściwości te wyraźnie odróżniają fluorek cyny od fluorku sodu, który jako źródło jonów fluorowych w zasadzie chroni tylko przed rozwojem próchnicy.

Żywice kompozytowe zostały wprowadzone w stomatologii ponad 70 lat temu. Jednak dopiero po roku 1955, kiedy Buonocore odkrył sposób na trwalsze mocowanie żywic akrylanowych do szkliwa, wprowadzając do stomatologii pojęcie adhezji chemicznej, zaczęły być używane przez lekarzy chętnie i często(1). Od tego czasu materiały kompozytowe są ciągle udoskonalane przez zmianę właściwości, aby lepiej spełniać potrzeby współczesnej stomatologii. Pierwsze materiały, oparte wyłącznie na monomerze Bis-GMA były tylko chemoutwardzalne, później pojawiły się metody polimeryzacji światłem ultrafioletowym (2), a wreszcie i światłem widzialnym (stosowane do dzisiaj).

System CAD/CAM Zirkonzahn 5-TEC daje możliwość wykonania odbudowy protetycznej w bezpieczny i precyzyjny sposób. Skanowanie modelu pozwala stworzyć elementy w postaci wirtualnej na wszystkich etapach: począwszy od tymczasowego modelu zębów, które mogą być wykorzystywane do celów diagnostycznych, do bardzo złożonych, prawie gotowych konstrukcji protetycznych, w bardzo krótkim czasie. Wyższy niż kiedykolwiek wcześniej stopień zaawansowania funkcji oprogramowania pozwala na osiągnięcie równowagi pomiędzy funkcjonalnością i estetyką. Możliwa jest produkcja doskonałych mostów. Osiągnięte rezultaty mają najwyższe standardy jakości, przy jednoczesnym uproszczeniu pracy laboratoryjnej.

Polski rynek implantologiczny należy do najszybciej rozwijających się na świecie. Liczba wszczepionych implantów w naszym kraju wzrasta z roku na rok, jednak perspektywy polskiego rynku są znacznie większe. Świadczyć może o tym fakt, że w Polsce w zeszłym roku na 10.000 mieszkańców wkręcono 20 implantów, podczas gdy w Stanach Zjednoczonych 60, Niemczech 120, a w Korei Południowej najwięcej na świecie – 240 implantów.

Wobec rozwoju endodoncji, możliwości zastosowania włókien szklanych, szerokiego wykorzystania uzupełnień ceramicznych, pełnokonturowych, czy wykonywanych na różnych typach podbudów, odbudowa zrębu zęba staje się koniecznością. Można ją wykonać którymkolwiek z powyższych sposobów. A wszystko to w zasadzie, jak zawsze, w dążeniu do lepszego efektu estetycznego, uproszczenia procedury klinicznej i oczywiście uzyskania jak najtrwalszego efektu pracy lekarza.

W stomatologii zachowawczej największe znaczenie mają cementy - materiały złożone (kompozytowe) służące do trwałego łączenia tkanek zębowych z uzupełnieniem. Są wykorzystywane ze względu na bardzo dobre właściwości estetyczne i parametry mechaniczne oraz prostotę zastosowania.Dynamiczny rozwój ceramiki zaowocował wykonywaniem uzupełnień z porcelany i wywołał konieczność stworzenia nowych materiałów cementujących. Istniejące na rynku cementy fosforanowe, karboksylowe a potem też szklanojonomerowe okazały się za słabe do trwałego mocowania uzupełnień pełnoceramicznych.

 Erozja szkliwa jest zjawiskiem progresywnym i nieodwracalnym powodującym utratę struktur zębów na skutek ekspozycji na różnego typu czynniki. Mogą być to działania mechaniczne lub też środki chemiczne. Erozja na podłożu chemicznym jest częściej obserwowana w krajach Europy, Bliskiego Wschodu i Ameryki Południowej niż w Azji. Jest to najprawdopodobniej wynikiem spożywania dużej ilości kwaśnych napojów oraz nawyków żywieniowych. W krajach basenu Morza Śródziemnego ma to związek ze spożywaniem znacznych ilości wina lub sosów, których głównymi składnikami są kwasy octowy i cytrynowy.

O wodorotlenku wapnia od pewnego czasu słyszymy bardzo dużo. Ma zarówno swoich zwolenników jak i przeciwników. Wobec powszechnie propagowanego leczenia jednowizytowego, dążenia do uproszczenia procedur endodontycznych, skrócenia czasu leczenia kanałowego i maksymalnej skuteczności, wydaje się, że wszelkie opatrunki czasowe zakładane do kanału korzeniowego odchodzą do lamusa. Ale czy na pewno?

Protezy całkowite utrzymywane są na podłożu protetycznym za pomocą różnych rodzajów sił: adhezji, kohezji, przyssania czynnościowego, siły żucia, siły wyzwalanej przez mięśnie układu stomatognatycznego oraz siły ciężkości w przypadku protezy dolnej. Sumaryczna wartość tych sił wynosi od 50 do 60 N. Przy zadowalających warunkach podłoża protezowanego suma tych sił jest wystarczająca do silnego utrzymania protezy.

Uszczelniacze bruzd i szczelin (tzw. laki) okazały się wysoce skuteczne w zapobieganiu próchnicy. Istnieją udokumentowane badania ich skuteczności w dłuższym okresie czasu. Głównym kryterium skuteczności laku jest jego szczelność brzeżna. Jeżeli uszczelniacz zostanie prawidłowo zespolony z powierzchnią zęba, to należy oczekiwać, że częstość występowania próchnicy będzie mniejsza.

W życiu codziennym spotykamy wiele informacji na temat fluoru, poczynając od reklam czy artykułów zachwalających fluor do publikacji mówiących o śmiertelnym zagrożeniu w kontakcie z tym pierwiastkiem. Faktem jednak jest, że fluor w odpowiednich ilościach jest pierwiastkiem niezbędnym dla prawidłowego rozwoju kości i zębów.

Eugenol jest stosowany w stomatologii od ponad 100 lat. Jest to surowiec medyczny, wykorzystywany w cementach podkładowych, masach wyciskowych oraz w materiałach używanych do wypełnień kanałów. Eugenol może wydzielać się ze wszystkich tych materiałów do otaczających go tkanek, oddziaływując na nie. Zjawisko to zostało odkryte i opisane przez Wilsona i Batchelora w 1970 roku. Dewhirst i Hirafuji wykazali, że substancja ta może hamować wydzielanie prostaglandyny w wyniku spowolnienia procesu cyklooksygenezy. Badania wskazują na zmniejszenie tych wartości o około 13 % w stosunku do ilości prostaglandyny, wydzielanej w wyniku drażnienia samej miazgi na skutek urazu mechanicznego.